Museum in de Living: Etappe 2

Museum in de Living: etappe 2 brengt wielererfgoed virtueel in de woonkamer door wat tijdens een wielerwedstrijd op tv te zien is (plaats, renner/renster) te linken aan relevante collectiestukken (en hun beschrijving). Een informatie feed op de site van KOERS zorgt voor een real-time verrijking van de wedstrijdsituatie met deze content (gelinkt aan de locatie van het peloton). De cultureel-erfgoedgemeenschap kan participeren, o.a. door eigen collecties te mappen op het parcours van de wedstrijd.

Van fysiek ontlenen naar digitaal presenteren

In 2015, net na de sluiting i.f.v. de vernieuwingswerken en voor de opening van de tijdelijke expo Koers is Religie, lanceerde het Wielermuseum/KOERS het participatief uitleenproject Museum in de Living. Living in a museum. Het principe was eenvoudig: tientallen collectiestukken werden tijdens de sluitingstijd niet in de depots bewaard, maar bij particulieren thuis getoond. Via een laagdrempelig reservatiesysteem konden geïnteresseerden een collectiestuk – (koers)fiets, wielershirt of kunstwerk – in huis halen. Als de mensen niet naar de collectie kunnen komen zien, dan gaat de collectie naar de mensen toe; dat was het principe achter Museum in de Living.

Museum in de Living: etappe 2 kan beschouwd worden als een digitaal verlengstuk van bovenvermeld uitleenproject. Het brengt wielererfgoed, dat nog vaak verscholen zit in musea zoals KOERS (maar evengoed in particuliere collecties) virtueel tot in de woonkamer. Het principe is eenvoudig: wat op tv te zien is tijdens een wielerwedstrijd (een renner/ster, een natuurlijke hindernis, wielerPOI) wordt synchroon gelinkt aan wielererfgoed (de koersfiets van deze renner/ster; historische foto’s van de Kemmelberg, Karnemelkbeekstraat) waarop deze content in real time getoond wordt via een livefeed op de website van KOERS.

Een concreet voorbeeld: exact op het moment wanneer het peloton tijdens een voorjaarsklassieker over de kasseien van Kerkgate dendert, wordt via de livefeed op de website van KOERS een gehavend wielershirt van Jurgen Roelandts met duiding getoond. Tijdens de Ronde van Vlaanderen editie 2014 ging de kopman van Lotto-Belisol er tegen de grond. Door een schouderblessure en een wonde aan de arm moest Roelandts al vroeg opgeven. Het shirt dat Roelandts die dag droeg behoort tot de KOERS-collectie.

Hoe werkt het?

Het project focust op het mappen van verhalen en collectie op het wedstrijdparcours (geotaggen), om deze vervolgens te synchroniseren met de wedstrijdlocatie op TV. Het toekennen van deze geotags gebeurt manueel. Op basis van de voorgestelde technologie worden de uitzendingen van wielerwedstrijden interactiever en neemt de koersbeleving toe. Wie naar de koers op tv kijkt kan immers tegelijkertijd de feed op de website van KOERS raadplegen om de op dat tijdstip relevante historische koersfeiten - en beelden te exploreren.

Om dit alles te realiseren werden een aantal technologische bouwstenen ontwikkeld en werd er een gebruikersonderzoek gevoerd. Het project bestond uit vijf fases:

Fase 1: januari - maart 2019
- synchronisatie; ontwikkeling web feed v1
- selectie testpubliek
- verzamelen/verwerken input werkgroep
- eerste usertest tijdens E3 Harelbeke 2019 (29 maart 2019)
Fase 2: maart - april 2019
- verwerking van de loggings (raadplegingen gebruik webfeeds)
- evalueren user experience
- bijsturing werking/bouwstenen (ontwikkeling web feed v2)
Fase 3: mei 2019 - februari 2019
- 360° digitalisering van objecten (extern) i.v.f. dynamisering van de applicatie
- ontwikkeling miniwebsite merckx.koersmuseum.be
- organisatie tweede usertest tijdens Grand Départ 2019 (Tourstart Brussel 6 juli 2019)
- verwerken loggings en bijsturen werking/bouwstenen
Fase 4: maart - april 2020
- publicatie datasets op Wikimedia platformen
- derde test met brede publiek tijdens Dwars door Vlaanderen (geannuleerd nav. Covid)
Fase 5: mei - september 2020
- 360° digitalisering collectie (intern)
- verspreiding content via diverse platformen (oa ErfgoedApp)

Projectresultaten

De resultaten worden gekoppeld aan de doelstellingen. Ze zijn opgesplitst in twee categorieën: korte en lange termijn. De eerste beperken zich tot het project, terwijl de tweede rekening houdt met toekomstige en (ver)nieuw(end)e manieren om in interactie te treden met het brede publiek.

Korte termijn

Presenteren van (wieler)erfgoed met behulp van de Museum in de Living-applicatie

De testapplicatie bestaat uit een rudimentair cms en front-end. Tijdens het project lag de focus in eerste instantie op het functioneren van de applicatie en minder op de look-and-feel. De objecten, verhalen en het audiovisueel materiaal kunnen per 5 km gemapt worden op een kaart. Dit interval laat toe om op een vlotte manier verhalen op te bouwen en gaf mensen de nodige tijd om van de wedstrijd te blijven genieten.
Borgen van (im)materieel wielererfgoed

Tijdens het project werd er geëxperimenteerd met het gebruiken van 360° fotospins om kwetsbare objecten en voorwerpen in particulier bezit te digitaliseren. De kennis die tijdens deze testopnames, uitgevoerd door iguana, werd opgedaan, hielp ons om doelgericht de eigen fotostudio uit te breiden. Deze studio zal ter beschikking gesteld worden van de sector. Daarnaast werd er ook aandacht besteed aan het immateriële aspect. Naar aanleiding van de 75ste verjaardag van Dwars door Vlaanderen werden er verschillende interviews afgenomen om het leven voor, tijdens en na de wedstrijd te documenteren. De focus lag hierbij niet alleen op dé grote verhalen, maar ook de anekdotes en petites histoires verbonden aan het beroep kwamen aan bod.
Communiceren om de zichtbaarheid van het museum en erfgoed te verhogen

Museum in de Living bood KOERS de mogelijkheid om op een andere manier om te gaan met zijn collectie. De applicatie laat meer interactie toe én daarnaast werd er ook geëxperimenteerd met andere platformen om de content te publiceren. Twee datasets (gele truien en beelden gelinkt aan Dwars door Vlaanderen) werden geüpload naar Wikimedia Commons van waaruit Wikipedia-pagina’s en Wikidata-lemma’s verrijkt werden. Tussen november 2020 en maart 2021 zullen er drie fietsroutes toegevoegd worden aan de ErfgoedApp. Deze bestaan uit het parcours van de wielerwedstrijden en de POI’s die hierop aangeduid zijn. Op die manier kunnen wielerliefhebbers, en geïnteresseerden, de wedstrijden (op hun eigen tempo) herbeleven.
Digitale knowhow van het eigen team versterken

Gelijklopend met dit project werd er geëxperimenteerd met platformen en technologieën die nieuw zijn voor het museum, zoals bv. Wikimedia Commons. De opgedane kennis wordt verder verankerd binnen de eigen werking. Zo zal Museum in de Living geïntegreerd worden in het nieuwe collectie- en onderzoeksportaal van het museum.

Lange termijn

Inzetten van de resultaten voor verdere collectieregistratie

Tijdens het project werden zowel renners als ploegen succesvol herkend. Er wordt nagegaan hoe de opgedane kennis kan ingezet worden om de collectieregistratie te verbeteren.
Ontsluiting van niet-wielergerelateerde erfgoedcollecties m.b.v. dezelfde methodologie

Hoewel er voornamelijk aandacht besteed werd aan wielergerelateerde collecties en verhalen, werd, waar mogelijk, bv. tijdens de tweede test in het kader van de Grand Départ (start van de Tour de France te Brussel op 6 juli 2019), aandacht besteed aan onroerend erfgoed, zoals de Abdij van Villers-la-Ville.
Innovatief ontsluiten van de collectie

De testapplicatie wordt verder doorontwikkeld en geïntegreerd binnen KOERSplatform, het ontsluitings- en onderzoeksportaal dat KOERS tegen de zomer van 2021 hoopt te lanceren. Hierbij wordt er zowel aandacht besteed aan de live-synchronisatie van het parcours als het achteraf beschikbaar stellen van de data aan wielertoeristen.
Trigger voor (inter)nationaal (erfgoed)toerisme

De doorontwikkeling moet toelaten om content van diverse bronnen te mappen op het parcours en koppelingen te leggen. Het is niet alleen de bedoeling om content gelinkt aan KOERS of de wielersport te mappen op het parcours. We willen dit openstellen naar andere cultureel-erfgoedpartners om hun collectie/content zo meer zichtbaarheid te geven. De applicatie biedt ook toeristische mogelijkheden; de test tijdens Dwars door Vlaanderen zou ook POI’s via Toerisme Leiestreek (toeristische sites, logies, etc.) bevat hebben. Als een gevolg van de lockdown (18/03/2020) kon dit niet uitgetest worden met het brede publiek. Het potentieel hiervan wordt meegenomen bij de verdere ontwikkeling van de applicatie.