Opmerkelijk: de jongste tijd blijken musea film- en documentairemakers meer en meer te inspireren. Zo ging vorige maand bij onze noorderburen de documentaire ‘Het nieuwe Rijksmuseum’ in première. De Volkskrant omschreef het als “Een bureaucratische, tragikomische thriller [is het], zwijgend gadegeslagen door de kunst zelf – het lijkt alsof de schutters hun hoofden meewarig schudden bij het gesteggel.” Anders dan deze making of is het eveneens recente ‘National Gallery’ van de Amerikaanse documentairemaker Frederick Wiseman. Die biedt een blik achter (en ook wel voor) de schermen van een groot museum-in-werking.

Voor ‘Het nieuwe Rijksmuseum: de film’ volgde documentairemaakster Oeke Hoogendijk tien jaar lang – van meet af aan, in 2003, toen de verbouwingsperiode ‘slechts’ vijf jaar zou duren – de verbouwing van het grootste museum van Nederland. In een interview in Het Parool vertelde ze over hoe ze moest doorbijten: “Toen ik begon dacht ik dat ik in een jaar of twee wel klaar zou zijn. Ik had buiten de welstandscommissies, failliete bouwbedrijven en boze fietsers gerekend.” Eerst was er een (bekroonde) vierdelige televisiereeks. Maar door de moeizame verbouwingen en de lof die de documentaire ten deel viel, werd beslist om er een film van te maken. Extra middelen uit het Filmfonds maakten het mogelijk ook de grote finale – de spectaculaire opening van het museum – mee te verwerken.

Uit de vierhonderd uur filmmateriaal kwam na “maanden werk in een montagehok” een film van vier uur tevoorschijn. En daarin zijn “vooral de museummedewerkers schitterende hoofdrolspelers. Ze doen hun uiterste best een gezamenlijk groter doel na te streven maar dreigen te struikelen over de juiste kleur muurverf – het is spannend drama en een boeiende schets van de Nederlandse volksaard ineen.” Aldus De Volkskrant.

National Gallery

Eveneens vorige maand ging Frederick Wisemans drie uur durende documentaire ‘National Gallery’ in première. De gerenommeerde, intussen 85-jarige Amerikaanse documentairemaker laat zijn oog en zijn camera door de galerijen, bureaus, achterkamers en ateliers van het beroemde Londense museum op Trafalgar Square dwalen. Wiseman is beroemd geworden met de geduldige, discrete observatie van mensen, dingen en instituten. Hij brengt dan ook de dagdagelijkse praxis van het museum in beeld, met en zonder bezoekers – ’s nachts dus, wanneer het museum helemaal verlaten is, en hij de plek voor zichzelf had. “De enige afspraak was dat ik van de schilderijen moest afblijven,” vertelde hij in een interview.

De rode draad in de documentaire is de discussie onder de staf of het een goed idee is om de marathon van Londen te laten eindigen voor de ingang van het museum. Gevraagd naar of die keuze een impliciete kritiek is op de vermarkting van de culturele sector, antwoordde Wiseman: “Ik observeer gewoon. Sommige curatoren waren tegen omdat ze vinden dat een museum een plaats van educatie en contemplatie is en geen plek voor commerciële events die je overal elders ook vindt. Bovendien heeft een collectie als die van de National Gallery geen reclame nodig. Het museum lokt zes miljoen bezoekers per jaar. Nooit waren dat er meer. Anderen vonden dat alle publiciteit meegenomen is en dat het de opdracht is van een museum dat door de staat wordt gesubsidieerd om kunst te 'verkopen' aan het brede publiek. Daar valt evengoed iets voor te zeggen. Laat de kijker het maar uitmaken.” (in Knack).

U kunt een ander interview met Wiseman lezen op de website van AGENDA. De trailer van de documentaire vindt u hier.
Eerder maakten we u hier ook al attent op de reeks ‘Kunst in de cinema’ van Kinepolis.

TIP: FARO start eind januari met de opleidingsreeks 'Erfgoed en media'. Hoe u meer kunt halen uit uw mediarelaties? U leert het in drie stappen.