Op vrijdag 17 juli heeft de Vlaamse Regering een belangrijke beslissing genomen over de toekomst van de provincies. Zij heeft een voorontwerp van decreet goedgekeurd over een nieuwe taakomschrijving van de provincies, zonder persoonsgebonden bevoegdheden. Daarnaast heeft de regering ‘akte genomen’ van een lijst concrete voorstellen om provinciale instellingen en bevoegdheden over te dragen. Uiteraard zijn deze voorstellen ook van belang voor de cultureel-erfgoedsector.

Bij haar aantreden had de Vlaamse Regering besloten dat de provincies zich niet meer mogen bezighouden met persoonsgebonden materies. Het gaat bijvoorbeeld om cultureel erfgoed, jeugdbeleid of bibliotheekbeleid. Hun bevoegdheden over deze materies moeten zij tegen 2017 overdragen, naar ofwel het Vlaamse ofwel het lokale niveau. De provincies blijven wel bevoegd over grondgebonden materies, zoals onroerend erfgoed, ruimtelijke ordening of mobiliteit.

Op 17 juli heeft de Vlaamse Regering ontwerpen en voorstellen besproken die deze overdracht moeten regelen. Zij keurde een voorontwerp van decreet goed. Dat bevat vooral fiscale en juridische maatregelen om de provincies af te slanken. Daarnaast lag er een nota op tafel die concrete voorstellen bevat over de provinciale overdracht van bevoegdheden. Deze nota bestaat uit twee delen:

• Het eerste deel betreft alle provinciale instellingen met een suggestie naar welke overheid deze instellingen kunnen worden overgedragen. Tot deze instellingen behoren onder meer de provinciale musea en bibliotheken.
• Het tweede deel bestaat uit een opsomming van de decretale taakstellingen die momenteel nog door de provincies worden uitgeoefend. Denk, voor cultureel erfgoed, aan het indelen en ondersteunen van collectiebeherende organisaties met een kwaliteitslabel, de ondersteuning van culturele-erfgoedorganisaties met regionale relevantie, het regionaal depotbeleid en het consulentschap.

In het Vlaams Parlement had minister Gatz al eerder toelichting gegeven bij deze voorstellen. Hij stelde toen dat, over het algemeen, decretale taken worden overgenomen door de Vlaamse overheid. Voor de instellingen wordt er, op basis van een aantal criteria, bekeken welk beleidsniveau het meest geschikt is om de instelling over te nemen, het Vlaamse dan wel het lokale niveau.

Eerstvolgende stappen

Het voorontwerp van decreet zal de Vlaamse Regering nu voorleggen aan de vakbonden en de adviesraden. Inmiddels zal zij formele gesprekken voeren met de lokale besturen en de provincies over de concrete overdracht van de instellingen. Tegen 2017 zou de hele overdracht moeten zijn geregeld.

Meer weten?

De beslissing van de Vlaamse Regering vindt u hier.
Het verslag van het debat in de Commissie Cultuur van het Vlaams Parlement vindt u hier.
Een overzicht van de eerste reacties in de media vindt u op de website van de Vereniging voor Vlaamse Provincies, de belangenbehartiger van het provinciale bestuursniveau.