(Zaal)teksten in musea en in tentoonstellingen: het blijft een enigszins ondergeschoven thema in communicatie en publiekswerking. Op 11 mei maakt FARO in het Red Star Line Museum te Antwerpen de stand van zaken op. Als opwarmer en smaakmaker lazen we ‘Helder Schrijven. 40 gouden regels voor aantrekkelijke en duidelijke professionele teksten’ van taaltrainer Greet De Baets.

Ook al gaat de publicatie niet specifiek over de redactie van zaalteksten in musea en andere tentoonstellingsplekken, toch geeft het een scherp inzicht in wat ‘heldere taal’ is en hoe u daar naartoe kunt werken.

En dat gebeurt aan de hand van zeven stappen. ‘Onderweg’ krijgt u veertig gouden schrijfregels die haarfijn uitleggen (en met veel voorbeelden tonen) hoe u heldere teksten schrijft.

Stap 1: bepaal het doel van de tekst

De voorbereiding is het halve werk, dat geldt ook als u aan het schrijven slaat. Deze vragen zijn daarbij essentieel:

• Wie is de zender?
• Wat is de boodschap?
• Wat is de verwachte reactie?
• Wie is de ontvanger?
• Wat is het communicatiekanaal?

Stap 2: verzamel en selecteer informatie

Verzamel gegevens die belangrijk zijn voor het thema van de tekst.  Kies vervolgens uit die elementen de belangrijkste punten (hoofdzaken, petites histoires, verhaaltechnisch sterke punten) om te gebruiken in de tekst.

Stap 3: hoe structureert u de inhoud?

Dit is een uitgebreid hoofdstuk. Maar hier komt het op neer: bij een informerende tekst begint u best met de belangrijkste informatie. Bij het begin van de tekst is de lezer het meest aandachtig en is de kans het grootst dat hij/zij er iets van weerhoudt. Vervolgens komen de minder belangrijke zaken aan bod.

Stap 4: Hoe schrijft u een kladversie?

Bij de kladversie speelt enkel de inhoud van de tekst een grote rol. Met andere woorden: formulering is op dit moment nog niet belangrijk. Bij een grotere tekst moet daarna nog een inleiding en conclusie toegevoegd worden. Kondig in de inleiding het onderwerp aan en probeer, waar relevant, in de conclusie de ontvanger tot actie aan te zetten.

Stap 5: Hoe schrijft u een heldere, aantrekkelijke tekst?

Nu de juiste inhoud op papier staat is het tijd om het fijnere alaam boven te halen en werk te maken van de juiste formulering. De volgende regels zijn hierop van toepassing:

• gebruik woorden die de lezer begrijpt, bouw heldere zinnen;
• verbind zinnen en alinea’s logisch met elkaar;
• wees beknopt;
• wissel af en stel de lezer vragen om de aandacht erbij te houden;
• archaïsch en gezwollen taalgebruik is uit den boze;
• pas de schrijfstijl aan op de relatie en situatie;
• beheers de beleefdheidsformules voor brieven en e-mails;
• probeer in te schatten hoe de lezer om zal gaan met uw teksten;
• gebruik correct taalgebruik

Stap 6: Hoe maakt u uw tekst op?

Voordat de lezer de tekst leest, kijkt hij naar de tekst. De tekst moet daarom een heldere opmaak hebben. Dit kunt u bijvoorbeeld voor elkaar krijgen door een zinvolle, kernachtige titel te bedenken en duidelijke alinea’s met kopjes.

Stap 7: Hoe controleert u de doeltreffendheid van de tekst?

Herlees en evalueer de tekst met aandacht. Laat de tekst ook proeflezen door een collega, of, beter nog, iemand die verder af staat van de thematiek. Verbeter de tekst wanneer nodig.

De laatste vijf ‘gouden regels’ gaan over hoe u teksten kunt optimaliseren binnen een organisatie. Dit kan bijvoorbeeld door middel aanmoedigingen, coachen, enz.

Voor ervaren schrijvers biedt het boek een handige, snelle versie die in plaats van het zevenstappenproces gebruikt kan worden. Dat gaat, samengevat, als volgt: denken, neerschrijven en afwerken (DNA). Een boek als dit heeft geenszins de bedoeling om schools alle gouden regels in elke tekst te doen toepassen. U kunt als lezer naar hartenlust shoppen, en gebruikmaken van handige weetjes en technieken. Kortom, een aanrader voor iedereen die met of aan teksten werkt!

Meer informatie over Helder Schrijven. 40 gouden regels voor aantrekkelijke en duidelijke professionele teksten vindt u op de website van de uitgeverij.

Schrijf u ook zeker in voor de studiedag ‘Praatjes bij plaatjes’ op 11 mei in het RSL!