Nog tot en met 27 april kunt u in de Brusselse Botanique naar de tentoonstelling Nass Belgica: de Marokkaanse immigratie in België. Deze transversale expo is de vrucht van de samenwerking tussen de Université libre de Bruxelles, de Botanique en La Cambre en is tevens een eerste, belangrijk orgelpunt van het herdenkingsjaar rond ’50 jaar migratie’. Het project geldt bovendien als de allereerste omvangrijke tentoonstelling die gewijd is aan de diverse facetten van de Marokkaanse immigratie in ons land. Het is ook een veelzijdige uitnodiging (met o.a. archiefmateriaal, getuigenissen, literatuur, dans, film enz.) om door de (recente) geschiedenis van zowel België als Marokko te reizen.

'Nass Belgica' betekent  zoveel als 'de mensen van België' in het Marokkaanse dialect. De benaming geldt ook voor de Belgische gezinnen die in België wonen en hun vakanties in Marokko doorbrengen. Anno 2014 wonen bijna 4 miljoen Marokkanen buiten Marokko, ongeveer zo’n 10% van de totale bevolking van het land. Het is een diaspora die de Marokkanen in bijna 100 gastlanden heeft gebracht. De emigratie geldt als “een oud verschijnsel en betreft zowel de Marokkanen uit de joodse cultuur als die uit de moslimcultuur. Oorspronkelijk was ze voornamelijk gericht op Afrika en het Midden-Oosten. De bewegingen richting Europa zijn veel recenter en dateren van meer dan een eeuw geleden,” aldus het persbericht.

Van soldaat naar mijnwerker

Zo worden tijdens de Eerste Wereldoorlog 45.000 Marokkanen gemobiliseerd als soldaten in het Franse leger. Na de oorlog worden de Frans-Marokkaanse soldaten die in België vochten, tewerkgesteld in de Belgische mijnen. Pas na de onafhankelijkheid van Marokko in 1956 wordt de Marokkaanse emigratie een massafenomeen. Verschillende landen ondertekenen akkoorden met Marokko voor de rekrutering van arbeidskrachten. België doet dat in 1964.

Op de tentoonstelling komen verschillende thema’s aan bod, waaronder de emigratie (waar komen ze vandaan, waarom vertrekken ze ..) de immigratie (“waar gaan ze heen, in welke sector werken ze?”), de mythe van de terugkeer, de gezinshereniging, Marokkanen tijdens de wereldoorlogen, de overeenkomst van 1964, de rekrutering die door België werd georganiseerd, de arbeids- en levensomstandigheden, het engagement en het burgerschap hier en daar, de uitsluiting, de discriminatie, de integratie, de politieke inclusie, de rassenvermenging, de identiteit, de talen, de culturele bijdragen, oud worden, sterven …

Eerste generatie verdwijnt

Volgens de curator, Ahmed Medhoune (ULB) heeft de tentoonstelling “de ambitie de bijdrage van de Marokkaanse migranten en hun afstammelingen tot de geschiedenis en de opbouw van België, tot zijn economische ontwikkeling, zijn maatschappelijke evoluties en zijn culturele leven te belichten. Ze herinnert eraan hoe deze mannen en vrouwen in de vorige eeuw zowel hebben bijgedragen tot de strijd en de oorlogsinspanningen in Europa en in België, als tot de kolenstrijd en de economische ontwikkeling van ons land. De tentoonstelling brengt ook in herinnering waarom en hoe deze migranten pioniers zijn geworden voor de economische ontwikkeling van hun land van herkomst. Ze belicht tevens hun bijdrage tot de onontbeerlijke demografische groei en hun strijd voor gelijkheid en voor de rechten van de mens, daar en hier. […] Nu deze eerste generatie aan het verdwijnen is, wil dit project deze mannen en vrouwen uit de vergetelheid halen, hen hulde brengen door middel van de meest elementaire vorm van erkenning: hun geschiedenis, die ook de onze is, beter bekend maken.”

Na Brussel reist de tentoonstelling naar Wallonië, Parijs én Marokko. Meer informatie over de expo vindt u op de website van de Botanique en de projectwebsite van de expo (met o.a. de waaier van de andere activiteiten – enkel in het Frans). Het aanbod met activiteiten in Vlaanderen vindt u op UiTinVlaanderen.be. Lees ook zeker wat FARO in het kader van dit herdenkingsjaar ontplooit, elders op deze website. Bent u trouwens al fan op Facebook?