Paul Philippot (1925-2016)

Conservatie zoals we die nu kennen vindt zijn oorsprong in de tweede helft van de 20e eeuw. Paul Philippot, die op 15 januari overleed, was iemand die in de wereld van conservatie-restauratie zorgde voor een aantal belangwekkende veranderingen. Vooral op het gebied van conservatie-ethiek was Philippot een zeer belangrijk figuur.

Philippots visie op conservatie ging uit van één conservatietheorie, namelijk de theorie die de focus legde op de methodologie van aanpak. Elk probleem met betrekking tot het object als geheel, werd in acht genomen. Alles kan worden gezien in een context. Het proces begint met het definiëren van het object, en gaat dan verder met het bepalen van de nodige zorg voor het object. De erkenning van het object in zijn specificiteit maakt al deel uit van de restauratie.

Philippot was een van de oprichters van ICCROM. In de periode 1959-1971 was hij er adjunct-directeur, daarna, tot 1977, was hij directeur. Philippot ontwikkelde mee de programma’s en het beleid van de nieuwe organisatie. Onder zijn impuls werd er samengewerkt met UNESCO en werden nauwe contacten gelegd met ICOM, IIC en ICOMOS. Een van zijn eerste projecten voor ICCROM was de Conferentie van 1964 in Venetië. Philippot schreef de eerste inleidende pagina van het Charter van Venetië, waarin verwoord wordt hoe er dient te worden omgegaan met de restauratie en conservatie van waardevolle gebouwen en monumenten. Hij trad ook op als secretaris voor de internationale commissie van ICOM.

In de beginjaren van ICCROM voelde men de noodzaak tot oprichting van een internationaal netwerk van professionelen en van gespecialiseerde instellingen uit verschillende landen. Philippot vestigde met ICOM een internationale werkgroep voor het behoud van muurschilderingen en werkte mee aan de ontwikkeling van een internationale opleiding in samenwerking met ICR en KIK, officieel gestart in 1986.

Na zijn werk bij ICCROM, keerde Philippot terug naar Brussel om verder les te gaan geven. Hij bleef ook schrijven en publiceren. Hij is o.m. de auteur van twee volumes over de kunstgeschiedenis: Jalons pour une méthode critique et une histoire de l'art en Belgique (2005), en La formation de l'art européen (2013). Hij had een kritische blik op restauratie en stelde doorheen zijn carrière steeds weer de vraag: is de handeling gerechtvaardigd?

Enkele artikels van Paul Philippot vindt u terug in het boek Historical and Philosophical Issues in the Conservation of Cultural Heritage, Nicholas Stanley Price (ed.), The Getty Conservation Institute, Los Angeles, 1996:

  • 'Restoration from the Perspective of the Humanities'
  • 'Historic Preservation: Philosophy, Criteria, Guidelines I en II'
  • 'The idea of Patina and the Cleaning of paintings'


Lees ook deze artikels op de websites van ICCROM en BRK-APROA.

Julie Lambrechts