Reflectance Transformation Imaging, kortweg RTI, is een eenvoudige en goedkope onderzoeksmethode die helpt bij het analyseren van oppervlaktedetails via interactieve viewingsoftware. RTI is samengesteld uit een serie foto’s, gemaakt vanuit hetzelfde standpunt maar met verschillende lichtinvallen. Het resultaat is een interactieve foto waar de lichtbron van positie kan veranderd worden. Hierdoor kunt u het object op een eenvoudige manier onderzoeken op gebruiks- en werktuigsporen, loskomende verflagen, enz.

RTI werd ontwikkeld door Cultural Heritage Imaging (CHI), een non-profitorganisatie gevestigd in San Fransisco die de techniek van digitale fotografie en het gebruik ervan voor documentatie van cultureel erfgoed, wil bevorderen.

Het gebruik van RTI op transparant glas werd tot op heden vaak als onpraktisch bestempeld, doordat bij het materiaal een optisch oppervlak ontbreekt (niet zichtbaar). Als deel van zijn masterthesis in het Objects Conservation Program aan de Staatliche Akademie der Bildenden Künste Stuttgart, onderzocht Alexander Dittus nu het potentieel van het gebruik van RTI voor het documenteren van glasobjecten. Via een eenvoudige setup blijkt het toch mogelijk om de RTI-technologie te gebruiken op glasobjecten. RTI helpt dan bij het in beeld brengen van oppervlaktefenomenen zoals krassen en graveringen, luchtbellen en andere inclusies in het glas. Voor semitransparant en gekleurd glas, kan je gebruikmaken van Transmitted light RTI.

Een overzicht van hoe Alexander de RTI-techniek ervaarde:

• RTI werkt goed voor het documenteren van luchtbellen, breuken en scheuren, oppervlaktevormen, gravures, krassen;
• RTI werkt gemiddeld voor het documenteren van crizzling glas ('tranend' glas);
• RTI is minder interessant voor het documenteren van inclusies van andere glasmaterialen of materialen met dezelfde brekingsindex.

RTI kan gebruikt worden voor het opstellen van conditierapporten, maar het kan ook gebruikt worden voor het in beeld brengen van verschillende glasfenomenen. U kan het beschouwen als een ‘viewing enhancer’ ('kijkhulp') doordat RTI dingen die niet zichtbaar zijn met het blote oog, toch kan documenteren. Dit kan een meerwaarde zijn bij het opmaken van een schadeatlas of conditiesurvey, vermits de eerste degradatiefasen van glas zeer moeilijk zichtbaar zijn met het blote oog.

Meer informatie

Meer gegevens over de setup voor het documenteren van glasobjecten m.b.v. RTI vindt u in het artikel ‘Reflectance Transformation Imaging of Glass Objects’, geschreven door Alexander M. Dittus in het boek ‘Recent Advances in Glass and Ceramics Conservation 2016’ (ed. Hannelore Roemich en Lauren Fair) Dit boek vindt u in de FARO-bibliotheek. 

Bij vragen kunt u rechtstreeks contact opnemen met Alexander Dittus: a.dittus@recad.de

De software kan gratis gedownload worden via de website van Cultural Heritage Image. Hier vindt u ook handleidingen en andere interessante informatie over het gebruik van RTI.

Ook in België wordt onderzoek verricht naar digitale fotografie en documentatie van cultureel erfgoed. Het RICH-project (Reflectance Imanging for Cultural Heritage, KULeuven, Illuminare) bijvoorbeeld is bezig met de ontwikkeling van een microdome voor onderzoek en studie rond de materiële eigenschappen van bibliotheekmateriaal (inkt, stempels, zegels…). Meer informatie over de Portable Light Dome (PLD) en het onderzoek vindt u hier.

Afbeelding: A.Dittus, R.Dick