In Vlaanderen bestaat er helaas geen opleiding Museumstudies. Studenten met ambities in die richting trekken dus naar het buitenland; naar de UK bijvoorbeeld, of naar Nederland. Maar ook Zwitserland biedt mogelijkheden. Karla Vanraepenbusch behaalde er een Maîtrise universitaire en études muséales, en deelt haar ervaringen graag met u.

“Wat na je studies?" Die vraag plaagde ook mij toen ik in 2009 afstudeerde. Toen al waren de mogelijkheden beperkt voor jongeren die, zoals ik, geschiedenis hadden gestudeerd. Zou ik bij m'n favoriete professor een doctoraatsproject opstarten, of toch maar met m'n vriend naar het buitenland trekken? En als ik die laatste stap waagde, zou ik dan werk zoeken, of verder studeren? 

Uiteindelijk belandden we in Zwitserland, land van bergen en meren, en nog belangrijker, van talrijke musea. Ik had altijd met veel plezier allerlei musea bezocht, en besloot dan ook om er het masterprogramma Museumstudies te volgen. Een tweejarige opleiding, bestaande uit vier blokken van 30 studiepunten: (1) museumstudies, (2) geïntegreerde discipline, (3) stage en (4) thesis.  

• De specifieke vakken in museumstudies (1) zijn zowel praktisch als theoretisch. Sommige vakken waren erg klassiek en academisch, zoals 'geschiedenis van collecties en musea' en 'geschiedenis van de museologie'. Andere vakken vertrokken dan weer van de verschillende functies van musea, vooral onderwezen aan de hand van lezingen door experten uit het veld: 'communicatie en promotie van het museum', 'beheer van het museum', 'achter de schermen van het museum: verwerven, behouden, bestuderen', of 'voor de schermen van het museum: tentoonstellen, interpreteren, publiceren'. Het leukste vak dat we hadden was zonder twijfel 'museografie', waar we leerden een tentoonstelling te analyseren, zowel wat de inhoud als de vorm betreft. De professoren organiseren voor dat vak elk jaar een studiereis, en wij konden kiezen uit Berlijn, Barcelona of het Ruhrgebied. Ik koos voor Berlijn, en vond het echt heerlijk om er een week lang alle musea op het Museumeiland te verkennen.
• De geïntegreerde discipline (2) is die discipline waarin je je specialiseert naast museumstudies: kunstgeschiedenis, ethnologie, archeologie, biologie, of zoals bij mij, geschiedenis. De keuze wordt vooral bepaald door wat je ervoor studeerde, en bepaalt deels ook in welk type museum je daarna werk zal vinden. De meeste studenten (75%) kiezen trouwens kunstgeschiedenis en dromen van een job in een kunstmuseum of in een galerij.
• De praktijkervaring komt pas aan bod in het tweede jaar, wanneer alle studenten verplicht een voltijdse stage (3) van een half jaar of een halftijdse stage van een jaar moeten volgen. Dit was het opleidingsonderdeel waar ik het zelf het moeilijkst mee had. Ik deed stage in een lokaal historisch museum, omdat ik dacht dat ik er veel verantwoordelijkheid zou krijgen, maar dat was jammer genoeg niet het geval.
• De thesis (4) was dan weer het opleidingsonderdeel waar ik het meest plezier aan beleefde, omdat we zo'n ongelofelijke vrijheid kregen. Mijn promotor steunde me onvoorwaardelijk in mijn onderzoeksproject naar de Belgische musea over de Eerste Wereldoorlog, hoewel hij daar weinig ervaring mee had. Het was ook geen enkel probleem om de Belgische historica Laurence van Ypersele als experte uit te nodigen tijdens de thesisverdediging. 

Praktisch: Maîtrise universitaire en études muséales kunt u behalen aan de Université de Neuchâtel, Zwitserland. Niet iedereen kan starten: geïnteresseerde studenten moeten een dossier indienen en slechts 25 worden geselecteerd. De gevraagde kennis van het Frans is minimaal niveau B2 van het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader. De opleiding van 120 studiepunten duurt  4 semesters en kost 750 CHF per semester aan inschrijvingsgeld.  

Over Karla Vanraepenbusch: Karla werkt momenteel bij CEGESOMA aan een doctoraat over de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog. Af en toe geeft ze ook rondleidingen of schrijft ze teksten over tentoonstellingen. Ze heeft ook een leuke museumblog: De kers op het museum.

Karla's LinkedIn pagina

 Foto: Christine Butz