Een hele tijd geleden, toen ik nog jong en mooi was, hield ik me als historicus bezig met romannetjes. Niet voor de bellettrie maar als bron voor historisch onderzoek én als middel om iets meer te weten te komen over het dagelijks leven van het gewone volk.

Door dit verleden word ik soms nog eens aangesproken over mijn vermeende kennis over fictie. Ik moet dan eerlijk toegeven dat ik weinig romans lees. Niet zozeer omdat ik non-fictie, en in het bijzonder alles in mijn vakgebied, veel boeiender vind, maar vooral omdat ik er te weinig nut uit haal voor de dingen waarmee ik bezig ben. Lezen louter voor de ontspanning op een bankje in de zon, om ‘mee te zijn’ met mijn weldenkende peers of omdat het zo schoon geschreven is, zegt me niets. Hoewel ik er nu door mijn Erembodegemse roots en het feestjaar 'Boon 2012' wel weer toe wordt gedreven om Boon terug open te slaan.

Er zijn uiteraard uitzonderingen. Zo is er de Engelse auteur Julian Barnes. Na het lezen van één van zijn eerste romans, Flauberts Papegaai, ben ik hem blijven volgen. Niet in het minst omdat Barnes boeiende dingen schrijft over geschiedenis en de wijze hoe we met ons verleden omgaan en het percipiëren. Een goede introductie op het werk van Barnes is Engeland, Engeland uit 1998.

Dit gezegd zijnde wil ik u, als erfgoedwerker, warm maken voor Barnes laatste roman Alsof het voorbij is. De thema’s in deze roman, herinneren, vergeten en geschiedenis, vormen immers de kern van uw handelen. Via het levensverhaal van het hoofdpersonage ontdekken we dat het geheugen een grillig, soms macaber, spel met ons speelt. De Engelse titel van de roman, The Sense of an Ending, verwoordt beter dat het geheugen meer te maken heeft met gevoelens en aanvoelen dan met feiten. Kort gezegd: de roman Alsof het voorbij is is vakliteratuur.

Om de cursisten alles over de relatie tussen herinnering en geschiedenis diets te maken laten we in het FARO-vormingstraject Mondelinge geschiedenis zeer geleerde academici op hen los. Zeer nuttig, want in het bijzonder bij het afnemen en interpreteren van mondelinge bronnen moet u zich hoeden voor de valkuilen van het geheugen. Het is vakkennis die volgens mij in de rugzak van elke erfgoedwerker en elke historicus zou moeten zitten. Maar in plaats van alle non-fictie hierover te doorworstelen is het, soms, efficiënter om rustig op een terrasje in de zon Alsof het voorbij is te lezen.