In de periode 2004 - 2009 werd in de Nederlandse archiefsector een e-cultuurprogramma uitgevoerd. Dit programma was gericht op deskundigheidsbevordering en visieontwikkeling in de archiefinstellingen ten aanzien van hun functioneren in de zich zeer snel ontwikkelende informatiemaatschappij. Met de publicatie 'Archieven in transitie' maakt Margreet Windhorst in opdracht van Erfgoed Nederland nu, aan het slot van dit programma, een analyse van de voorwaarden voor succesvolle innovatie in de archiefsector. Hoewel de instellingen zelf een belangrijke rol spelen in dit proces, kan innovatie enkel een succes worden als de overheden ook bereid zijn om een nieuwe visie te ontwikkelen op het functioneren van de instellingen én bereid zijn om naar de consequenties daarvan te handelen.

De publicatie is bestemd voor de Nederlandse minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), die in 2010 een nieuwe archiefvisie wil formuleren. Maar de inhoud is ook relevant en inspirerend voor Vlaamse overheden en archieven. De innovatieagenda vertrekt vanuit een beschrijving en analyse van de ontwikkelingen van de afgelopen jaren. Het tweede hoofdstuk beschrijft de visie van Erfgoed Nederland op de omslag die de archiefsector de komende jaren moet maken: de transitie van archief naar e-archief. In de kern gaat het daarbij om de innovatie van de sector zelf. De instellingen moeten nauw gaan samenwerken en veel meer als eenheid naar buiten treden om hun bekendheid bij het publiek te vergroten, hun dienstverlening aan het publiek te verbeteren en innovaties in diensten en producten een vruchtbare bodem te bieden. Dat vergt behalve organisatorische ingrepen eerst en vooral een grote verandering in cultuur en attitude.

Archieven in transitie. Innovatieagenda voor de archiefsector. Margeet Windhorst. Erfgoed Nederland, 2010, is digitaal beschikbaar op de website van Erfgoed Nederland.