Aanleiding voor, en vertrekpunt van, het STUK-erfgoedproject was een door de KU Leuven gefinancierd doctoraatsonderzoek naar de geschiedenis van het Leuvense kunstencentrum uitgevoerd door historica Marleen Brock. Hieruit bleek niet alleen dat de geschiedenis van Stuc/STUK een bijzonder boeiend en levendig verhaal opleverde, maar ook dat zowel de lokale betekenis als de pioniersrol in het Vlaamse kunstenveld nauwelijks te overschatten valt. Als onderdeel van de artistieke voorhoede houdt STUK meestal de blik vooruit gericht, maar het gevoerde wetenschappelijke onderzoek vormde een uniek momentum om eens achterom te kijken en het STUK-erfgoed te presenteren aan het grote publiek. In een begeleidend traject is aandacht besteed aan archiefzorg, zodat alle vier de basisfuncties van een integrale erfgoedwerking (verzamelen, behoud en beheer, onderzoek en publiekswerking) de nodige aandacht kregen. Van meet af aan betrok STUK Het Firmament en Erfgoedcel Leuven als basispartners bij dit project en het bijhorende archieftraject.

Het verleden en het erfgoed van STUK werd op drie verschillende manieren voor een breder publiek ontsloten, namelijk door middel van een publieksboek, een tentoonstelling en een memory lane (een kleinschalig artistiek programma dat enkele belangrijke stukken uit het STUK-verleden opnieuw laat opvoeren voor het publiek van vandaag). De aftrap vond plaats op 21 maart 2015, met een feestelijke boekvoorstelling en de opening van de tentoonstelling.

1. Publieksboek

Het doctoraat van Marleen Brock, dat zij in januari 2015 aan de KU Leuven verdedigde, vormde het vertrekpunt voor een vlot geschreven en rijkelijk geïllustreerd publieksboek: 'STUK, een geschiedenis 1977-2015'. Het boek is uitgegeven door Uitgeverij Hannibal/Kannibaal. De ambitie om eerder een lees- dan een koffietafelboek te maken is ten volle gerealiseerd: het geschiedverhaal van STUK staat centraal. Het geïnteresseerde publiek kan in ruim 300 pagina’s lezen hoe Stuc (met een c) transformeerde van kleinschalig studenteninitiatief tot een gerenommeerd kunstencentrum. Het boek contextualiseert het STUK-erfgoed niet alleen in woord, maar ook in beeld met ruim 200 foto’s en illustraties van voorstellingen, repetities, oud-medewerkers, oude gebouwen, en nog veel meer. De feestelijke boekpresentatie vond plaats op 21 maart 2015.

2. Tentoonstelling

Marleen Brock trad ook op als curator van de tentoonstelling in de STUK Expozaal die de titel meekreeg: 'Was het nu ‘t Stuc, STUC of STUK?'. Vormgevingsbureau Exponanza tekende voor de scenografie. De expo vertelde eveneens de geschiedenis van 37,5 jaar STUK, maar op een heel eigenzinnige en innovatieve wijze. Anders dan het complete en chronologische geschiedverhaal in het boek bracht 'Was het nu ‘t Stuc, STUC of STUK?' een gefragmenteerd en veelstemmig verhaal gericht op beleving en interactie. Boek en expo vulden elkaar perfect aan. Aan grote rails aan het plafond van de STUK Expozaal hingen een veertigtal objecten, zoals decorstukken, kledingstukken, brochures, krantenartikelen, maquettes, ... Bij elk object kon de bezoeker via een audioguide een herinnering of een anekdote van een belangrijk STUK-personage beluisteren. Artiesten (Jan Fabre, Wim Vandekeybus, Meg Stuart, Guy Cassiers, Wesley Meuris), oud-medewerkers (An-Marie Lambrechts, Pieter-Paul Mortier, Min De Meersman, …), journalisten (Bart Eeckhout, Jef De Roeck), architecten (Willem Jan Neutelings, Pieter T’Jonck) en vele anderen deden hun verhaal. Zo ontstond een meerstemmig overzicht van de sleutelmomenten uit het rijke STUK-verleden, dat niet alleen artistieke hoogtepunten maar ook gezellige avonden op café, studentenfuiven en verbouwingsperikelen omvat. In een aparte ruimte achteraan de zaal werden foto’s, affiches en (oude) filmbeelden van voorstellingen en de oude Stuc-gebouwen vertoond. Een jukebox met keuze uit 37,5 jaar muziekgeschiedenis maakte de historische beleving compleet én verleidde de bezoeker niet zelden tot een dansje. Via een analoge Facebookwand (STUKbook) kon de bezoeker zelf zijn of haar fijnste STUK-herinnering achterlaten.

3. Memory lane

STUK besloot de presentatie van het boek en de historische expo in maart/april 2015 artistiek te omkaderen met een zogenaamde memory lane. Zo was in de STUK Soetezaal 'What the Body Does Not Remember', het debuut van Wim Vandekeybus uit 1987, en de marathonvoorstelling 'Het is theater zoals te verwachten en te voorzien was' van Jan Fabre te zien. In 30CC (in het kader van Dubbelspel) stond Fabres 4,5 uur durende 'De macht der theaterlijke dwaasheden' op het programma. Chris Dercon, de huidige dicrecteur van het Tate Modern, gaf een lezing in STUK Auditorium waarin hij onder meer vertelde over Doch Doch, een expo van Klapstuk 85. De gerenommeerde Belgische componist/muzikant Wim Mertens bracht een tweetal concerten in een kleine setting. Cinema ZED toonde een aantal favoriete films van oud-filmprogrammatoren van Stuc/STUK, vooraf gegaan door een filmpje met een kort interview waarin zij hun keuze toelichten. Door de memory lane kon het publiek van vandaag een klein stukje STUK-verleden opnieuw beleven.

4. Begeleidend archieftraject

Naast dit publieksproject werd in samenwerking met Erfgoedcel Leuven en Het Firmament ook een begeleidend archieftraject uitgewerkt met als doel een betere zorg voor het STUK-archief. Er werd beslist om (1) het statische archief over te dragen aan het Leuvense Universiteitsarchief en (2) de zorg voor het dynamische archief (en dus de actuele archiefwerking) te evalueren met een archiefdoorlichting. Een overdracht aan een professionele instelling garandeert optimale bewaaromstandigheden en een betere toegankelijkheid voor het statische archief. De archiefdoorlichting geeft de pijnpunten en prioriteiten weer met betrekking tot archiefzorg bij de archiefvormer (in dit geval STUK) en is dus een belangrijke stap in het optimaliseren van de archiefwerking.