Paukeslag is een ontsluitingstool voor digitaal poëzie-erfgoed uit Vlaanderen, Nederland en Zuid-Afrika.

De doelstelling van Paukeslag is tweeledig. Enerzijds moet het platform zorgen voor een grotere zichtbaarheid van het poëzie-erfgoed bij het brede publiek, wat indirect ook leidt tot een grotere zichtbaarheid van de werking van de instellingen die dit poëzie-erfgoed verzamelen. Anderzijds beoogt het project, door de samenwerking met het Letterenhuis, het Letterkundig Museum, het NALN en PACKED vzw, een verhoogde gevoeligheid voor de duurzame bewaring van deze specifieke erfgoeddata.

Paukeslag, waarbij zowel grote als kleine literaire instellingen en projecten zich kunnen aansluiten, zal op die manier kunnen fungeren als een unieke portaalsite voor poëzie-erfgoed uit Vlaanderen, Nederland en Zuid-Afrika.

Om deze doelstellingen te realiseren werd een digitaal platform ontwikkeld met een performante structuur die het publiek toelaat om de opgeladen data op verschillende manieren te benaderen:

A. Homepagina
De homepagina is de meest dynamische pagina van Paukeslag. Niet alleen zie je in één oogopslag welke nieuwe items er opgeladen zijn en welke nieuwe virtuele tentoonstellingen er gemaakt zijn, maar de rubriek ‘In de kijker’ speelt in op de poëzie-actualiteit. Naar aanleiding van manifestaties van de projectpartners, prijsuitreikingen, overlijdens, … worden een aantal items uit de collectie van Paukeslag die betrekking hebben op de gebeurtenis die in de kijker staat, verzameld. Onder meer volgende gebeurtenissen waren al aanleiding voor een ‘In de kijker’: uitreiking eredoctoraat aan Breyten Breytenbach, Belgische Dichter des Vaderlands, toekenning Prijs der Nederlandse Letteren aan Remco Campert, aankondiging nieuwe editie DichtSlamRap in Boxtel (NL), aankondiging ‘Poemtata en de vrienden van Delphine’ (B), aankondiging Vers van het Mes, aankondiging poëzieweek, …

Om de link tussen poëzie-actualiteit en erfgoed nog verder te versterken enerzijds en anderzijds om de meerwaarde van Paukeslag voor de projectpartners verder te vergroten, is op de homepagina ook een agenda-module geïntegreerd. Om de vermijden dat partnerorganisaties hun activiteiten op al te veel aparte kalenders moeten invoegen, werd geopteerd om een plug in te ontwikkelen op basis van een bestaande kalender applicatie met een groot publiek bereik, Uit in Vlaanderen.

Op de homepagina is ook plaats ingeruimd voor een bijzondere projectpartner: Cobra.be. Cobra.be was het digitale cultuurkanaal van de Vlaamse openbare omroep VRT. Via Cobra.be ontsloot VRT zijn historisch beeldarchief. Speciaal voor Paukeslag ontwikkelde Cobra.be een plug in waarmee automatisch nieuw archiefmateriaal met betrekking tot poëzie (vb. een interview met een dichter) vanop de Cobra.be website in de homepagina van Paukeslag geïntegreerd wordt. Daarnaast worden ook alle poëzie-filmpjes vanop Cobra.be verder ontsloten via Paukeslag.

B. Dichters
Gebruikers die geïnteresseerd zijn in materiaal van specifieke dichters, kunnen gebruik maken van het tabblad ‘Dichters’. Via een alfabetische lijst kunnen zij nagaan of er data van de door hen gezochte dichter in Paukeslag aanwezig is. De alfabetische lijst is samengesteld op basis van authority lijsten van DBNL en Letterenhuis.

Op de pagina van een specifieke dichter vind je een tijdslijn, waarop alle online items worden getoond waaraan die dichter is gelinkt. Onder de tijdslijn krijgt de bezoeker via thumbnails een overzicht van al deze individuele items.

Paukeslag wil zijn gebruikers ook wijzen op kwalitatieve auteursinformatie in andere databanken en daarom wordt waar mogelijk via de auteurspagina’s doorgelinkt naar de DBNL, Nederlandse Poëzie Encyclopedie, Letterenhuis (Agrippa), Schrijversgewijs, en Literair Gent.

C. Collectie-items
De interessantste zoekfunctie voor bezoekers die gericht willen zoeken in plaats van eerder browsen, is deze met behulp van de filters op het tabblad ‘Collectie-items’. Paukeslag biedt zijn bezoekers de mogelijkheid om zes metadatavelden als zoekfilters te combineren, namelijk dichter, periode, locatie, tag, type en partner. Op deze manier kom je bijvoorbeeld snel te weten waar Hugo Claus in 1966 optrad en of Hans Andreus ooit voorlas in Vlieland.

De uiteindelijke kern van Paukeslag zijn de itempagina’s. Klikt een bezoeker door op een item-thumbnail eender waar op de website, krijgt hij of zij links beeldmateriaal (foto’s of een filmfragment) te zien. Rechts daarvan verschijnen voor de eerder feitgerichte bezoeker een aantal metadatavelden zoals onderwerp, bewaarinstelling, maker, tags etc. Onder het beeldmateriaal links wordt een publiekstekst aangeboden voor de bezoekers die eerder geïnteresseerd zijn in het verhaal achter het item.

D. Tijdslijn
Via het tabblad ‘Tijdslijn’ kan je door alle online items bladeren. Als je op item klik, kom je op de item-pagina terecht.

E. Kaart
Via een Google Maps plug in kunnen gebruikers door Paukeslag navigeren op basis van geografische parameters.

F. Online tentoonstellingen
Paukeslag wil niet alleen individuele erfgoed-items zichtbaar maken, maar wil ook omvattender verhalen vertellen die het poëzie-landschap duiden. Omeka ontwikkelde hiervoor een tentoonstellingsplug-in waarmee je individuele items kan combineren en kan kaderen binnen hun thematische of literair-historische context. Omdat een dergelijke tentoonstelling ook partner-overschrijdend kan opgezet worden, kan deze plug in ook de samenwerking in het literair veld stimuleren.

De ervaring leert ondertussen dat het aanmaken van een tentoonstelling vrij tijdrovend is, wat een drempel betekent voor de partner-organisaties. De tentoonstellingsplug-in blijkt daarentegen wel een nuttig instrument om de brug te slaan met het onderwijs. De vakgroep letteren/Afdeling Nederlands van de Universiteit Gent heeft met een aantal studenten thematentoonstellingen gemaakt rond literaire tijdschriften van tijdens het interbellum en net na Wereldoorlog II (vanuit de invalshoek poëzie). In plaats van een klassieke onderzoeksopdracht die resulteert in een paper, krijgen studenten op deze manier de kans om hun onderzoeksresultaten te presenteren aan een breder publiek.

G. Agenda
Op de homepagina worden telkens de meest recente agenda-items getoond. Op deze pagina wordt een volledig overzicht gegeven.

H. Partnerpagina's
Elke Paukeslag partner kan zijn werking voorstellen op zijn eigen partner-pagina. Alle door hen opgeladen items en deelcollecties worden ook aan deze pagina gelinkt zodat bezoekers van Paukeslag meteen een duidelijk zicht krijgen op de deelnemende organisaties.