- Algemeen

Het NISE-project wil een werkinstrument aanreiken voor de comparatieve historiografie van de nationale bewegingen in Europa. Het wil daarbij drie soorten doelstellingen realiseren: historiografisch, heuristisch en archivalisch. Voor elke doelstelling speelt het databestand de centrale rol.

Met behulp van een databank zullen parallellen en fundamentele verschillen in de evolutie en de organisatie kunnen gedetecteerd worden. Het project wil daardoor de geschiedschrijving stimuleren rond de intermediaire structuren en de daarmee verbonden personen van de nationale bewegingen in Europa vanaf eind 18e eeuw. De focus ligt daarbij op de transnationale aspecten. Comparatieve geschiedschrijving toont daarbij alternatieven, waardoor de betekenis van een bepaalde ontwikkeling duidelijker wordt; de variabelen die verantwoordelijk zijn voor lokale varianten kunnen beter geïsoleerd worden; en ten slotte worden daardoor historische veralgemeningen mogelijk. Het fundamenteel belang van een vergelijkend perspectief ligt in het belichten van structurele en culturele elementen: we kunnen gelijkaardige krachten en processen ontwaren in een verschillende nationale context. Hypothesen, bv. over het effect op een fenomeen van een bepaalde omstandigheid, kunnen door vergelijking met een andere context getoetst worden. Daarbij kan ook de impact van specifieke variabelen (cultuur, economie, transnationale tendensen) onderscheiden worden net als de factor die het zwaarst doorweegt in processen en gebeurtenissen (bv. identieke economische structuren in cultureel zeer verschillende omgevingen).

Daarbij aansluitend wil NISE een tool aanbieden voor de heuristiek ter zake. Met behulp van de online databank zal de onderzoeker voor elke nationale en regionale beweging beschikken over twee soorten gecontroleerde en geannoteerde heuristische gegevens. Het betreft enerzijds een selectieve lijst van bibliografische referenties aan wetenschappelijke publicaties rond de beweging en de daarmee verbonden intermediaire structuren en personen. Anderzijds wordt een overzicht geboden van de belangrijkste erfgoedgehelen ter zake, incl. gegevens over de vindplaats en de beschikbare toegangen. Het NISE-project wil daartoe een gegevensbank en helpdesk ontwikkelen met informatie betreffende de uitgegeven en onuitgegeven bronnen voor de studie van de intermediaire structuren van de nationale bewegingen in Europa vanaf eind 18e eeuw.

Het NISE-project wil ten slotte een doorslaggevende bijdrage leveren tot de bewaring en ontsluiting van het erfgoed van en over de nationale bewegingen in Europa. NISE zal in eerste instantie zoveel mogelijk informatie bieden en aansluitend ook aan alle vormers en bewaarders op aanvraag advies bieden. Dat betreft de prospectie, de overdracht, de bewaring, de ontsluiting, de raadpleging door derden enz. Bovendien zal NISE zelf initiatieven kunnen ontwikkelen om bronnen als het ware ‘op het droge’ te brengen en te valoriseren. Daarbij dient NISE ook de mogelijkheid te bieden actieplannen op te stellen voor de gestructureerde en gecontroleerde verzameling, bewaring, ontsluiting en terbeschikkingstelling van de desbetreffende historische en actuele bronnen.

Voor opzet en uitwerking van het project, zie de publicaties L. Boeva, Rien de plus international. Naar een comparatieve en transnationale historiografie van nationale bewegingen, Antwerpen, ADVN, 2009 of L. Boeva, Rien de plus international. Towards a comparative and transnational historiography of national movements, Antwerp, ADVN, 2010.

- Specifiek

Deze derde fase van het project staat in het teken van de operationalisering van de instrumenten die binnen NISE ontwikkeld werden. Dat behelst in het bijzonder de geconcerteerde en projectmatige (test)invoer van gegevens in het databestand, dat in de vorige projectfase werd geïmplementeerd, c.q. de terbeschikkingstelling van die gegevens op de website (het invoerthema voor de eerste geconcerteerde test-invoer werd eveneens tijdens de tweede fase in overleg met de academische en erfgoedpartners bepaald). De deelprojecten die invoergegevens gegenereerd zullen hebben, worden afgerond (workshop, gids tot partijarchieven) of verder ontwikkeld (bibliografie). Die verschillende invoerwegen leiden tot exemplarische datacollecties die reeds uitgevoerd en geraadpleegd kunnen worden, en, wat de projectmatige invoer betreft, gebruikt kunnen worden voor wetenschappelijke output. Terzelfdertijd wordt het Europees netwerk van instituten, dat die invoer schraagt en realiseert (net zoals de heuristisch/archivalische aspecten van NISE), intrinsiek geconsolideerd en uitgebouwd. Ten slotte wordt het eerste nummer van het internationale tijdschrift voorbereid. Voor de uitbouw en de uitvoering van het NISE-project, worden door het Coördinatiecentrum (CC) een projectcoördinator en een wetenschappelijk medewerker ingeschakeld (ad hoc aangevuld door ADVN-medewerkers). De operationalisering faciliteert de uiteindelijke indiening, tijdens en na de derde fase, van Europese subsidieaanvragen voor de geconcerteerde en projectmatige invoer van het databestand.