Geconfronteerd met ziektes en kwalen allerhande, zochten onze voorouders generatieslang hun toevlucht tot een uitgebreide schare geneesheiligen. Van A(ntoniusvuur) tot Z(weren) ... voor elke kwaal stond er wel een heilige paraat die op gezette tijdstippen met een bedevaart werd vereerd, aanroepen werd in gebeden en litanieën of afgebeeld stond op tientallen devotieprentjes. Vandaag is deze volksdevotie, onder meer door de opkomst van de moderne geneeskunde en de verbeterde hygiëne, wat op de achtergrond geraakt. Dit boek haalt de oude geneesheiligen weer voor het voetlicht.

Voor elke kwaal die in dit boek beschreven staat, geven Jo Claes, Alfons Claes en Kathy Vincke een overzicht van de betrokken geneesheilige(n), hun levensloop, de manier waarop ze in de iconografie worden voorgesteld en de wijze waarop ze vereerd worden. Zo komen we onder meer te weten dat voor de deur van het Brusselse Sint-Pietershospitaal lange tijd een kuip vol water stond. Mensen dronken ervan om kinkhoest te genezen. Om van hoofdpijn af te komen, offerde men in Messelbroek ter ere van de aarstengel Michaël een slaapmuts van de zieke, gevuld met graan. En waar precies komen Hubertusbroodjes vandaan?

Wie vandaag door Vlaanderen en Nederland reist, komt langs talloze kerken en kapellen. Heel vaak gaat het om bedevaartplaatsen die ooit talloze pelgrims mochten ontvangen. In de loop van vele jaren zijn ze in onbruik geraakt, en werden de verhalen en rituelen die errond hingen, vergeten. Haal jij ze op Erfgoeddag weer terug vanonder het stof vandaan en laat jij ons kennismaken met deze ooit zo gewaardeerde geneesheiligen?

Jo Claes, Alfons Claes en Kathy Vincke, Geneesheiligen in de Lage Landen. Leuven, Davidsfonds, 2005. ISBN 978-90-8082908-4

Meer lezen?
In 2017 staat Erfgoeddag in het teken van ‘Zorg’. Een breed thema, met tal van invalshoeken en mogelijkheden. Ook in de FARO-bibliotheek is heel wat materiaal te vinden dat je kan helpen bij het uitwerken van een activiteit. Op deze blog posten we daarom geregeld een inspirerende boekentip over een van de vele zorgaspecten. Op zoek naar nog meer boekentips? Hier vind je het volledige overzicht.

Je kan het boek Geneesheiligen in de Lage Landen inkijken en ontlenen in de FARO-bibliotheek. De bibliotheek kan elke werkdag op afspraak bezocht worden tussen 8.30 en 16.00 uur. Een afspraak maken kan eenvoudig via bibliotheek@faronet.be of telefonisch op het nummer 02 213 10 60.

Op zoek naar nog meer inspiratie?
Raadpleeg de catalogus online via LIMO.

Foto: © Cover boek