Manipulatie van beelden is van alle tijden. Recent duiken er in het commerciële circuit zaken op die - ook in het kader van FAKE? - heel interessant zijn. De 'documentaire' The secret plot to kill Hitler mixt fluks authentiek beeldmateriaal met nieuwe filmbeelden. Al is het voor de kijker niet meteen duidelijk wat origineel is, en wat niet. Sowieso bestaan er van de fameuze aanslag op 20 juli 1944 geen beelden. Deze documentaire tovert ze desalniettemin toch tevoorschijn. Onder het motto 'de geschiedenis komt tot leven' proberen de makers een (echt) gevoel van authenticiteit op te roepen.

Dit soort technieken is weliswaar nieuw, maar het principe zelf is best al oud... Zo werd L'Affaire Dreyfuss (1899) van de Franse filmpionier Georges Méliès steevast gepresenteerd als 'echt' en 'authentiek'. Hetzelfde geldt voor de beroemde film Birth of a Nation (1915) van D.W. Griffiths Birth of a Nation (1915). De film brengt het relaas van de Amerikaanse burgeroorlog. In Grittiths eigen woorden: “you will see what actually happened, there will be no opinions expressed, you will merely be present at the making of history… The film could be anything but the truth…” Met andere woorden, je ziet in de fictiefilm hoe het echt gebeurd is...

Leestip: Chris VOS, “Beeld boven waarheid. Archiefmateriaal in toenemende mate gemanipuleerd”, in: Geschiedenis Magazine (Amsterdam), 7, oktober 2008, pp. 24-27

YouTube-filmpje: Het filmpje toont hoe de moordaanslag op Hitler filmisch geënsceneerd wordt. Bekijk het filmpje in de toegankelijke YouTube-playerversie. De reportage belicht welke technieken gebruikt worden, en hoe nieuw 'authentiek' materiaal wordt gegenereerd.