Eerder deze week publiceerde De Standaard een artikel van Geert Sels met de dwingende titel ‘Musea moeten herkomst kunst onderzoeken’. Feit is dat 78 schilderijen die na de Tweede Wereldoorlog terugkeerden uit nazi-Duitsland en die in het bezit zijn van de musea in ons land, geen sluitende herkomst hebben. Het artikel verscheen naar aanleiding van het jongste nummer van Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, ‘Kunst voor het Reich’. Daarin staat de volledige lijst met die 78 werken.

Net als de ons omringende landen heeft België na de oorlog roofkunst in de musea opgenomen. Officieel zijn die werken er 'in bewaring', tot het moment dat de rechtmatige eigenaar zich meldt, of een erfgenaam. Anders dan in de buurlanden is de informatie over deze teruggekeerde roofkunst versnipperd, en dus moeilijk(er) te consulteren. Nederland en Frankrijk hebben vrij toegankelijke websites. België niet, zegt Sels. En daar moet verandering in komen.

Sels, gisteren in De Standaard: “België heeft die informatie nooit openbaar gemaakt. Het kunsttijdschrift [Openbaar Kunstbezit Vlaanderen] drukt nu de volledige lijst af. De 78 werken zitten in onze grootste musea: de Musea voor Schone Kunsten van Brussel, Antwerpen en Gent, en ook de Musée des Beaux-Arts van Luik en Doornik. Voorts zijn er het Groeningemuseum en het Rubenshuis en de musea van Mechelen, Leuven en Lier. […] Het is niet zo dat alle 78 schilderijen in onze musea roofkunst zijn. Volgens de internationale museumstandaarden zou van alle de herkomst onderzocht moeten worden. Dat is gangbaar voor werken die tussen 1933 en 1945 van eigenaar veranderden. Voor de vijftig schilderijen waarvan de herkomst 'niet sluitend' is, is dat zelfs dringend gewenst.”

Effecten

Sels’ oproep lijkt niet in dovemansoren te zijn gevallen. Dit leest u vandaag in De Standaard: "'We bekijken met staatssecretaris Elke Sleurs (N-VA, red.) of er één website voor deze kunstwerken mogelijk is', luidt het op het kabinet-Gatz (Open VLD). 'Bij voorkeur één website voor alle Belgische musea.' De Franse Gemeenschap sluit zich hierbij aan. 'Zelfs al zitten we niet in de ­eerste lijn voor deze problematiek, we steunen elk initiatief', klinkt het bij het kabinet-Greoli (CDH). De drie overheden zullen hierover in maart al overleggen in een werkgroep. Die was na een eerste reeks artikels in deze krant in 2014 opgericht, maar is nooit samengekomen."

Themanummer en lezing

Sels geeft  op woensdag 29 maart 2017 om 20.00 uur in het auditorium van het Museum voor Schone Kunsten in Gent een lezing over dit onderwerp, Kunst voor das Reich. Inschrijven voor deze lezing doet u via www.tento.be.