Origins (This is it! My Story)

Digital Storyteling is een term uit de ‘grassroots-beweging’, die vertrekt vanuit de persoonlijke achtergrond van mensen. Specifieke doelgroepen kunnen via de methodiek van digital storytelling op een boeiende en emotioneel aangrijpende manier hun eigen verhaal doen, met behulp van multimediale instrumenten naar keuze. Deze vorm van verhalen vertellen is ook verweven met de ‘oral history’. Ook in het Vlaamse onderwijs wordt al geruime tijd gebruik gemaakt van deze methodologie, waarbij leerlingen geschiedenis schrijven door hun ouders en grootouders te interviewen. Vandaag is vooral Bruno Dewever (UGent) een autoriteit in Vlaanderen.

Een digitaal verhaal is in feite een korte, digitale montage waarin beeld, muziek en stem worden gebruikt om een verhaal te vertellen over een bepaald onderwerp. Daarmee vertoont een zogenaamd 'digitaal verhaal' natuurlijk bepaalde opvallende gelijkenissen met meer gekende communicatievormen zoals bv. film of de meer traditionele multimedia-presentatie. Toch is er een belangrijk verschil. Dat onderscheid komt duidelijk naar voren in de volgende 3 belangrijke kenmerken van een digitaal verhaal:

°  Een digitaal verhaal duurt slechts een drie à vijf minuten.

°  Een digitaal verhaal maakt - in tegenstelling tot de meeste films en multimedia-presentaties - veel of zelfs uitsluitend gebruik van persoonlijke 'historische' bronnen zoals zelfgemaakt foto- en videomateriaal, zelfgemaakte tekeningen, persoonlijke documenten, etc.

°  Een digitaal verhaal is altijd ook een persoonlijk verhaal, een verhaal dat ons in de eerste plaats iets vertelt over de maker ervan en diens persoonlijke ervaringen, inzichten, herinneringen en verlangens. In tegenstelling tot wat bij de meeste films het geval is, is het verhaal dat in een digitaal verhaal wordt verteld dus ook steeds gebaseerd op werkelijk gebeurde feiten of geeft het werkelijke herinneringen, dromen en aspiraties weer van werkelijk bestaande mensen.

Een laatste erg belangrijk kenmerk van een digitaal verhaal is ten slotte nog dat je heel wat minder materiaal en technische competenties nodig hebt om een digitaal verhaal te maken dan om bv. een heuse film tot stand te brengen. Het enige wat je immers echt nodig hebt om zelf een digitaal verhaal te maken, is toegang tot gedegen ict-infrastructuur en enkele vrij snel aan te leren vaardigheden.

We menen dan ook dat de methodiek van de digital storytelling een erg belangrijk instrument kan zijn in het zo breed mogelijk in kaart brengen van onze eigen (maatschappelijke) geschiedenis enerzijds en het doorgeven en conserveren van ons cultureel erfgoed anderzijds. Deze methodiek vormt immers de ideale combinatie van laagdrempeligheid en hedendaagse, bij jongeren populaire communicatie-vormen; terwijl het toch ijzersterke producten en echte ‘grassroots’-getuigenissen en verhalen oplevert die voor het brede publiek erg toegankelijk zijn.

Bovendien impliceert de methodiek van digital storytelling ook het digitaliseren van tal van historische artefacten en documenten. Dit creëert enerzijds de mogelijkheid om cultureel erfgoed in privé-bezit toegankelijk te maken voor het grotere publiek, en laat anderzijds ook toe een makkelijk hanteerbare digitale database van dit erfgoed aan te leggen die vervolgens via internet of erfgoedinstellingen publiekelijk raadpleegbaar kan worden gemaakt.

Doorheen het proces dat de maker van een digitaal verhaal doorloopt, doet deze ten slotte ook kennis op over het verzamelen en organiseren van informatie en het digitaliseren van historische bronnen, alsook over het presenteren van deze informatie naar een breder publiek toe. Tegelijkertijd leert de maker van een digitaal verhaal - door middel van het zelf experimenteren met o.a. verschillende technieken van beeld- en geluidsmontage, verhaalstructuur, etc. - over de processen van betekenisgeving die ten grondslag liggen aan onze hedendaagse, in grote mate beeld-gerichte mediacultuur. Het doorlopen van dit leerproces draagt dan ook bij tot het verwerven van een grotere multimediale geletterdheid en heeft tevens een positieve invloed op het proces van identiteitsvorming dat voor vele jongeren zo belangrijk is.

 

Digitale verhalen worden gemaakt op individuele basis of in een groepsworkshop. In dit proces krijgen jongeren de kans een digitaal verhaal  (3 à 5 min) te creëren op basis van een zelf geschreven en ingesproken verhaal (het scenario), gecombineerd met foto’s, tekeningen of andere persoonlijke documenten, muziek en een voice-over (eigen stem). Het is ook laagdrempelig: jongeren zonder enige technische achtergrond kunnen een filmpje maken dat perfect aansluit bij hun leef- en communicatiewereld. Immers, meer dan ooit is er vandaag sprake van de ‘You Tube’-generatie bij wie beeldcultuur alomtegenwoordig is, en ook als belangrijkse informatiebron dient.

Het thema Origins en de tool Digital Storytelling dagen jongeren dus uit om van hun eigen weten, leefwereld en creativiteit te vertrekken. Op die manier omgaan met erfgoed, heeft twee grote troeven voor jongeren. Ten eerste stimuleert dat het zelflerend vermogen van de jongeren. Ten tweede zullen jongeren meer te weten komen over hun eigen achtergrond wat identiteitversterkend werkt én zal er een openheid gecreëerd worden binnen de groep deelnemers bij het zien van elkaars digitale verhalen. . Het zal het vertrouwen in henzelf en de wereld rond hen heen vergroten. Met andere woorden, dit project is een ideale  vorm van erfgoededucatie (Zie ook: Van denken naar doen. Verslag van het denktraject erfgoededucatie. FARO, 2008.)

Projectresultaten

Evaluatie van fase 1

Interessant lijkt het ons hier, om de vorderingen van het project te duiden. Tijdens de maanden september 2009 tot december 2009 werkte de inhoudelijk coördinator van Kif Kif aan de voorbereiding van het project dmv vooronderzoek. In september 2009 werd een vacature uitgeschreven voor een mediawerker die verantwoordelijk is voor de werking van het Origins-project. Dit leidde tot de aanwerving van Tinne Kenis. Zij was nog aan de slag bij een andere werkgever, wat ertoe leidde dat Tinne pas in januari 2010 effectief in dienst kwam. Voordien heeft zij zich reeds vrijwilliger geëngageerd gedurende de maand december 2009. In deze twee maanden heeft ze zich de methodiek van digital storytelling eigen gemaakt, bijgelezen over migratie en de werking van Kif Kif en de visie van Kif Kif. Tevens heeft ze een workshopmodel uitgewerkt en uitgetest op het Kif Kif Team. Naar aanleiding van deze ervaring werd de methodiek bijgeschaafd en verder uitgewerkt. Ze werd verder getest met individuele workshops en verder verbeterd. Ondertussen werd in samenwerking met Calibrate en Axoni een nieuwe pagina voorzien op de website: www.kifkiftv.be. Op 15 maart werd dan het project digital storytelling gelanceerd naar de buitenwereld met een persbericht (zie onder andere De Wereld Morgen). Sindsdien proberen we elke week een nieuw digitaal verhaal te publiceren (met uitzondering van de zomermaanden) , wat tijdens het najaar zal opgevoerd worden tot 2 digitale verhalen per week. Er wordt gewerkt aan een manier om de verhalen via sociale netwerksites beter te kunnen verspreiden, maar dit vraagt een structurele aanpassing van onze huidige website, waar we intern volop mee bezig zijn.

In maart 2010 volgde dan een eerste ‘echte’ workshop in het Leonardo Lyceum, quellinstraat, Antwerpen. 15 leerlingen namen deel aan de workshop en waren reuze –enthousiast. In totaal zijn er die dag ook 15 filmpjes gemaakt, maar slechts enkele zullen effectief gepubliceerd kunnen worden. Tijdens deze workshop hadden we nog niet het juiste opnamemateriaal ter beschikking en hebben we met het programma Photostory 3 for Windows gewerkt om de kwaliteit hiervan te testen. In de toekomst zullen we er toch eerder naar streven om de programma’s Mediaplayer (Windows) 2.6 of IMovie (Mac) te gebruiken omdat – hoewel iets meer bijkomend hardware materiaal vereist - dit de kwaliteit van het eindresultaat ten goede komt. Na deze workshop volgde de workshop in Coloma Plus in Mechelen, met een 30tal leerlingen. Hiervoor moesten we investeren in opnamemateriaal en scanner. Met 3 personen ( Tinne, collega patrick + vrijwilliger ) i s deze workshop tot een zeer goed einde gebracht. In mei hebben we een workshopreeks aan Kunstz gegeven, hiervoor kochten we 4 computers en installeerden we een klein multimedia lokaal in ons kantoor in de Lange Beeldekensstraat in Antwerpen. Op die manier konden we aan maximum 6 personen ( 2 werken er op eigen laptops) workshops Digital Storytelling geven. Tijdens deze eerste fase investeerden we met eigen middelen van de organisatie omdat de toegekende subsidie enkel de personeelskost dekt. We kochten 4 computers, 2 scanners en 2 dictafoons ( zonder scanners en dictafoons is het onmogelijk om de workshops in de scholen ) We zouden zeker nog 4 computers willen bijkopen, liefst laptops om op verplaatsing te kunnen werken, maar ook om de capaciteit van de workshops op Kif Kif te verhogen. Daarboven moeten we om de workshops naar capaciteit en op professionele wijze te kunnen verder zetten het materiaal vermeld in de ‘toelichitng bij de subsidieerbare uitgaven’ aanschaffen, dit om het project naar behoeven in een volgende fase te kunnen inleiden. In de verlenging van fase 1 ( najaar 2010 ) zijn er in Antwerpen en omstreken momenteel 9 workshops in scholen gepland en 1 workshop ism De Pianofabriek in Brussel.

( scholen: Atheneum Hoboken, CVO Hoboken, Leonardolyceum, Lucernacollege,…) We bekijken ook samen met Bibnet hoe we het project in samenwerking met Bibliotheken kunnen opzetten. De uitvoering hiervan zal plaatsvinden tijdens fase 2.

Evaluatie van fase 2

Tijdens fase 2, die nog volop aan de gang is, hebben we het project naar een 2de niveau getild. Informatiepakketen zijn, samen met een overzichtelijke didactische map (zie bijlage) naar Vlaamse scholen verstuurd. Aangezien we in augustus een Train the Trainer organiseerden en tijdens de workshops in het najaar de kandidaten verder in de praktijk zullen opgeleid worden (door mee te draaien tijdens de geplande workshops), is het aantal workshops dat we tijdens fase 2 kunnen accepteren nog beperkt. Er moet altijd een Kif Kif verantwoordelijke ( Tinne Kenis of Patrick ’N Siala Kiese) aanwezig zijn om de workshop te coördineren. Tijdens fase 2 hopen we de kandidaten optimaal.  klaar te stomen zodat ze tijdens fase 3 zelfstandig workshops kunnen leiden.

Tegen het einde van fase 2 hebben we een internationale studiedag gepland. Deze zal plaatsvinden op 6, 7,8 dec. met als sprekers: Nuria Andreu (MAS | Erfgoedcel) , Prof. Jan Blommaert ( Univ. Gent & Tilburg) , Ashraf Sarawi (Palestijns vluchteling met interessant migratieverhaal en ervaring in Digital Storytelling via Train the Trainer), Kif Kif medewerkers, Ilse Depré van Bibnet ( ivm Mediawijsheid). De locatie is nader te bepalen. In Oktober nog starten we met de promotie van dit evenement. We zullen via ons netwerk ‘Roots & Routes (Ed Klute) waar we via een ander project deel van uitmaken ( Art&Go) een internationale scene kunnen aanspreken om deel te nemen. (http://www.rootsnroutes.eu) Maar focussen eveneens op het Vlaamse middenveld van waaruit we veel interesse en vraag ondervinden.

Verder blijven er workshops plaatsvinden in diverse scholen (zie oplijsting hierboven) waarbij we steeds ‘publicatiecontractjes’ laten tekenen door de maker van het digitale verhaal, om zeker te zijn dat hij/zij al dan niet akkoord gaat met de publicatie van zijn/haar digitaal verhaal. We blijven het archief aanvullen, en persoonlijke dossiers (met brondocumenten, foto’s, verhaal (scenario)) bewaren (ook ism het Felix Archief). De didactische map wordt steeds aangwend – als handleiding voor de leerkracht ter voorbereiding van de praktische workshop die Kif Kif verzorgd – en bestaat uit een Geschiedenisles rond Migratie, een les Mediawijsheid en een les Nederlands ‘scenario schrijven’.

Op 4 november vinden de Kif Kif Awards plaats in CC Deurne, waar ook een tentoonstelling van de resultaten van de workshop in KA Deurne aan gekoppeld zal zijn.

De overdracht na fase 3 van dit project zou in principe (als het project al het potentieel dat erin zit ook effectief realiseert, waar we na de eerste fase sterk in geloven) geen probleem mogen vormen. Alle partners hebben elk op hun terrein ruime ervaring en zijn stabiele structuren. De bundeling van al deze specifieke expertise lijkt ons de garantie te zijn voor het verder zetten van een  sterke en vrij unieke samenwerking, die gezamenlijk dit veelbelovend project kunnen uitvoeren. De deelnemende organisaties zijn alvast zelf overtuigd van de instrinsieke kwaliteit en het potentieel van dit project en hebben nog steeds de vaste wil om er een succes van te maken.

Partnerorganisaties

Red Starline Museum

MAS | Erfgoedcel

Felixarchief (stadsarchief Antwerpen)

 

Leden stuurgroep

Kris Heylen ( RSL)

Nadia Babazia (RSL)

Rachid Atia (ATLAS)

Lieve WIllekens (MAS)

Nuria Andreu (MAS)

Ashraf Sarawi (palestijns vluchteling)

Ilse Depré (Bibnet)

Carolina Maciel de França (Kif Kif)

Tinne Kenis (Kif Kif)

 

Praktische info

Looptijd van
Organisatienaam
Kif Kif VZW
Contactpersoon
Ico Maly
Adres
Lange Beeldekensstraat 245
Telefoon
03/667 69 33
Financieringsbron(nen)

Vlaamse Overheid - Erfgoeddecreet

Toegekend: Fase 1: 1 sept. 2009 - 1 sept 2010 -> 39.000 €  (+ 2.500 € Stad Antwerpen - Kunsteducatieve Projecten)

Toegekend: Fase 2: 1 jan 2011 - 31 dec 2011 -> 40.000 €  (+ 2.500 € Stad Antwerpen - Kunsteducatieve Projecten)

Aangevraagd: Fase 3: 1 jan 2012 - 31 dec 2012 -> 49.500 €