Het Groot Onderhoud 2013

Groot Onderhoud 2013

Op vrijdag 25 oktober 2013 tekenden meer dan 300 aanwezigen in het Brugse Concertgebouw present voor hun jaarlijkse afspraak met collega’s uit de hele cultureel-erfgoedsector. Vanuit de vaststelling dat cultureel erfgoed een belangrijke bijdrage levert tot de toeristische aantrekkingskracht van Vlaanderen, hielden we tijdens dit Groot Onderhoud III de relatie tussen cultureel erfgoed en toerisme tegen het licht: hoe kunnen we elkaar duurzaam en wederzijds versterken? Veel stof tot nadenken, plannen maken en discussie dus.

Thema: Grand Tour

De Grand Tour werd tijdens de 17e en 18e eeuw een onderdeel van de opvoeding van adellijke jongelui. Het was een reis van ettelijke maanden die hen langsheen de culturele hoogtepunten voerde van het (oude) Europa. Italië, als bakermat van de Romeinse cultuur, was de hoofdbestemming. De Grand Tour was ook een rite de passage: na de Grand Tour werd de jongeman aanzien als een man van de wereld. Deze formule maakt zowel prominent deel uit van de voorgeschiedenis van het moderne toerisme als van de belangstelling voor erfgoed de voorbije twee eeuwen: we delen dus deze voorvader.

Het Groot Onderhoud was een organisatie van FARO, i.s.m. de Adviescommissie Cultureel Erfgoed, het agentschap Kunsten en Erfgoed, met de steun van de Vlaamse overheid, Musea Brugge, Concertgebouw Brugge, AdLib Information Systems, en rekto:verso.

Sfeerbeeld

Een fotoreportage vindt u hier.

Panelgesprek

Sinds de tweede helft van de voorbije eeuw boomt het toerisme in het Westen. Meer vrije tijd, een toegenomen mobiliteit en meer middelen om uit te geven: ziedaar de mix die mee aan de basis ligt van de pijlsnelle toename van het toerisme in binnen- en buitenland. Vraag en aanbod houden elkaar in een steeds inniger omhelzing. Zo verwacht de Wereld Toerisme Organisatie (UNWTO) dat er in 2020 maar liefst 1,6 miljard vakantiereizen worden gemaakt … Daarbij zijn heel wat ‘nieuwe toeristen’ uit pakweg Brazilië, Indië, China of Rusland.

Toerisme is meer dan ooit een mondiaal gegeven, en daarvan kan Vlaanderen mee profiteren. Erfgoed staat namelijk met stip genoteerd op het lijstje van ‘de’ toerist. Vaak staan onze musea en immaterieel erfgoed als topattractie in gidsen en op fora geboekstaafd. Ook archieven en erfgoedbibliotheken kunnen hun graantje van de toeristische interesse meepikken, bijvoorbeeld door hun topstukken in de vitrine te zetten of in bruikleen te geven voor tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Het mag duidelijk zijn dat er heel wat raakvlakken zijn tussen erfgoedactoren en de collega’s uit de toerismesector. Maar er zijn ook verschillen.

Het panelgesprek aan het begin van het Groot Onderhoud schetste de krijtlijnen van het dagprogramma en sneed tevens een aantal discussiepunten aan. De visie en standpunten van vier experts werden er met elkaar geconfronteerd, onder leiding van Terzake-gezicht én Bruggeling Lieven Verstraete (VRT). Met Dieter Dewulf (Toerisme Brugge), Manfred Sellink (Musea Brugge), Kris Callens (Zuiderzeemuseum, NL) en Jeroen Sleurs (Davidsfonds).  

Bekijk de vier filmpjes die het debat aanzwengelden:

Parallelsessies

Sessie 1 | Naar een duurzaam, stedelijk erfgoedtoerisme. Maar hoe?

Sessie 2 | De tijd van toen. Een reis naar het onmogelijke?

Sessie 3 | Van elders en anders. Wat met bezoekers die andere waardepatronen en referentiekaders hebben?

Sessie 4 | Niet aan raken, a.u.b.!

Sessie 5 | Toerisme en de Kaderconventie van de Raad van Europa over de waarde van erfgoed

  • Verslag sessie 5

Sessie 6 | ДОБРО ПОЖАЛОВАТЬ! Bienvenue! 歡迎! HOE INTERNATIONALE PROMOTIE EN COMMUNICATIE VOEREN?

Sessie 7 | Bewust en bedachtzaam: voor een reflectief erfgoedtoerisme

  • Verslag sessie 7
  • Bijlage: Sylvie Dhaene | Niet voor toeristen alleen. De noodzakelijke meerstemmigheid van een museum

Uitreiking Vlaamse Cultuurprijs voor Cultureel Erfgoed

Tot slot reikte Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege de ‘Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Cultureel Erfgoed’ uit aan de Vlaamse Erfgoedbibliotheek vzw. Volgens minister Schauvliege is “de Vlaamse Erfgoedbibliotheek een netwerk van zes voorname erfgoedbibliotheken dat zich onder een jonge, dynamische staf op korte tijd een vaste stek heeft verworven in het veld van de Vlaamse erfgoedbibliotheken. Ons papieren cultureel patrimonium is bij hen in deskundige handen.”

Het juryverslag loofde onder meer initiatieven als Flandrica.be en Adopt-a-Book (ondertussen uitgegroeid tot 'Boekensteun.be', nvdr). In november 2012 lanceerde de Vlaamse Erfgoedbibliotheek de website Flandrica.be, een online schatkamer met gedigitaliseerd materiaal uit Vlaamse erfgoedbibliotheken. Flandrica zet bovendien het nut en belang van digitalisering in de kijker, vandaag een van de grote uitdagingen voor de hele cultureel-erfgoedsector. Met Boekensteun gaat de Vlaamse Erfgoedbibliotheek samen met enkele partners op zoek naar de mogelijkheden van externe fondsenwerving (‘crowdfunding’) in de sector van de cultureel-erfgoedsector. Ook hier verricht de organisatie baanbrekend werk in Vlaanderen.

De Vlaamse Erfgoedbibliotheek vzw werd eind 2008 opgericht als een netwerk van erfgoedbibliotheken uit Vlaanderen en Brussel. Zes partnerbibliotheken maakten er van bij de start deel van uit, maar de werking mikt wel degelijk op het hele veld van erfgoedbibliotheken. De Vlaamse Erfgoedbibliotheek heeft zich op korte tijd ontwikkeld tot een gerespecteerde ondersteunende organisatie. Ze slaagt erin om heel verschillende types bibliotheken (in musea, archieven, kloosters, universiteiten, openbare bibliotheken...) met elkaar te laten samenwerken. De communicatie is dynamisch en maakt intelligent gebruik van de nieuwe media, aldus nog het juryverslag.