De Vlaamse musea doen het goed, en toch voeren ze actie! Voor de eerste keer vragen de 24 door de Vlaamse Gemeenschap erkende en gesubsidieerde musea uw aandacht. Wat is er aan de hand?

Onze musea hebben bijzondere collecties. Ze koesteren ons visueel en materieel geheugen en leggen vandaag vast wat voor de toekomst belangrijk is. Ze brengen spraakmakende en verdiepende tentoonstellingen. Ze stellen belangrijke vragen en vieren de verbeelding. De cijfers liegen er niet om: musea zijn koplopers in Vlaanderen wat cultuurparticipatie betreft.  Ruim een vierde van de Vlamingen gaf in een recent onderzoek aan sterk tot zeer sterk geïnteresseerd te zijn in cultureel erfgoed.  Musea zijn onze culturele vlaggenschepen. Bovendien hebben ze een indrukwekkende economische en toeristische impact. De media volgen hen op de voet. Kortom, de musea in Vlaanderen zijn maatschappelijk relevant.

Reden tot tevredenheid? Nee!

De Vlaamse overheid formuleert – terecht – in het Cultureel-erfgoeddecreet hoge verwachtingen. Een kleine greep uit de vele kwaliteitseisen: een actieve collectievorming, een grondige wetenschappelijke benadering, voldoende aandacht voor behoud en beheer, maar ook digitalisering en ontsluiting van de collecties, meespelen op internationaal niveau, maatschappelijk verankerd zijn. En de lat hoog leggen werkt: er is ontegensprekelijk een sterke drive en een dynamiek in de museumsector en de medewerkers staan op scherp.

Maar de budgetten stagneren en de musea zijn hun slagkracht aan het verliezen. De overheid erkent nochtans al jaren dat de museumsector ernstig ondergesubsidieerd is, en dat de verwachtingen niet in verhouding staan tot de middelen. Dit werd nogmaals pijnlijk duidelijk bij de jongste subsidieronde voor de periode 2014-2018: de verwachte en beloofde verhoging kwam er niet. Het werd een stagnatie, die eigenlijk een achteruitgang is want ook een indexering bleef achterwege. Het Cultureel-erfgoedoverleg kaartte dit ook al aan in haar memorandum van 25 oktober 2013.

Hoe lang kan men een sector in deze toestand van ‘overdrive’ houden? Hoe lang kan een overheid verhoogde kwaliteitseisen stellen en daar niet de nodige middelen tegenover zetten? Het contrast tussen de hoge verwachtingen en de reële mogelijkheden is te groot en lijkt zich tegen de musea te keren: de huidige dynamiek dreigt weg te vallen. Nu reeds trekken jonge en talentvolle medewerkers weg. De musea kunnen de collecties met moeite in stand  houden, amper iets tot niets aankopen.

De musea vragen aan de Vlaamse regering: help hen om deze situatie te keren! Op dit moment geeft de Vlaamse Gemeenschap aan de 21 erkende musea in totaal 8,2 miljoen subsidies. Zij vragen dat vanaf 2015 de Vlaamse Gemeenschapsmusea een voldoende dotatie krijgen en dat het subsidiebedrag wordt verdubbeld tot 16 miljoen.  

Zoals de podiumkunstensector in 2000 dankzij een belangrijke financiële injectie zijn élan heeft kunnen behouden en versterken, zijn we er zeker van dat de musea dit ook kunnen en zullen waarmaken. We dringen daarom aan op een krachtig signaal: daarom staan de musea hier met hun collecties in hun eigen handen, het cultureel erfgoed waar we trots op mogen zijn en dat ons de weg wijst naar een toekomst waarin de musea een krachtige en inspirerende rol blijven spelen. Het weze duidelijk: dat van het water en de lippen!  

Design Museum Gent, FotoMuseum Provincie Antwerpen, Groeningemuseum Brugge, Hospitaalmuseum Brugge, Het Huis van Alijn Gent, Mu.Zee Oostende, MoMu Provincie Antwerpen, Museum Dr. Guislain Gent, In Flanders Fields Museum Ieper, Museum Plantin-Moretus-Prentenkabinet Antwerpen, MIAT Gent, Openluchtmuseum Bokrijk, Middelheimmuseum Antwerpen, Provinciaal Gallo-Romeins Museum Tongeren, Samenwerkingsverband Kunstmusea Antwerpen, Sportimonium Hofstade-Zemst, S.M.A.K. Gent, M - Museum Leuven, MAS Antwerpen, STAM Gent, KMSKA, M HKA, Kasteel van Gaasbeek en de koepelorganisaties Vlaamse Kunstcollectie (VKC) , Contemporary Art Heritage Flanders (CAHF), Lukas | Art in Flanders en het Vlaams Steunpunt voor Cultureel Erfgoed, FARO.
 
Voor meer informatie kunt u terecht bij:

• Carmen Willems  |  directeur van Gallo-Romeins Museum Tongeren, cwillems@limburg.be
• Luc Delrue  |  directeur van M – Museum Leuven, luc.delrue@leuven.be
• Patrick Allegaert  |  artistiek leider van Museum Dr. Guislain Gent, allegaert.patrick@gmail.com