Iedere tweede en vierde dinsdag van de maand neemt Soirée Lamot je mee achter de coulissen van het Mechelse erfgoed. De organisatoren nodigen telkens een deskundige uit die je gepassioneerd én op een toegankelijke manier vertelt over zijn of haar onderzoek. Zo maak je kennis met de vele gezichten van erfgoed en leer je meer over de geschiedenis, zowel over de petite histoire als over de grootse feiten. Elke reeks van Soirée Lamot krijgt een thema als rode draad. In februari en maart diepen vier sprekers het thema ‘erfgoed en wetenschap’ uit. Daarna komen de helden aan de beurt.   14.02 | Het DNA van de Mechelse middeleeuwer Genetisch onderzoek op skeletten van het Sint-Romboutskerkhof Eveline Altena Van november 2009 tot maart 2011 vond in Mechelen een grootschalige opgraving plaats op het voormalige kerkhof van de Sint-Romboutskathedraal. Archeologe Eveline Altena nam eraan deel en deed genetisch onderzoek op een aantal opgegraven menselijke skeletten. Ze bespreekt de resultaten van een DNA-testonderzoek en vertelt hoe dit genetisch onderzoek in zijn werk gaat. Genetisch onderzoek op menselijke skeletten kan vragen beantwoorden die met andere methoden niet op te lossen zijn. Sinds enkele jaren is het mogelijk dit onderzoek op grote schaal uit te voeren. Daarom maakt het steeds vaker deel uit van archeologisch onderzoek. Van november 2009 tot maart 2011 vond in Mechelen een grootschalige opgraving plaats op het voormalige kerkhof van de Sint-Romboutskathedraal. Honderden skeletten uit de periode van de 11de eeuw tot 1785 werden opgegraven. Van ruim vierhonderd daarvan werden DNA-monsters afgenomen. Op veertien skeletten werd een testonderzoek uitgevoerd. Dit moest uitwijzen of het nog aanwezige DNA bruikbaar was voor vervolgonderzoek en welke skeletten daarvoor in aanmerking kwamen. Archeologe Eveline Altena bespreekt de resultaten van dit DNA-testonderzoek. Ze vertelt wat het nut is van genetisch onderzoek op archeologische resten van mensen en hoe zo’n onderzoek in zijn werk gaat. Altena studeerde archeologie aan de Universiteit Leiden. Ze werkte een aantal jaar in het veld, o.a. op het kerkhof van de voormalige Catharinakerk in Eindhoven. Sinds 2006 doctoreert ze aan de Universiteit Leiden met genetisch onderzoek op de menselijke skeletresten die daar gevonden zijn. Ze onderzoekt ook skeletten van andere sites, waaronder Mechelen.   28.02 | Onder lagen tijd bedekt Muurschilderingen in het Hof van Busleyden Linda Van Dijck In het Hof van Busleyden getuigen muurschilderingen van de 16de-eeuwse decoratie. In de loop van de eeuwen werden ze meerdere keren overkalkt, tot ze in de 19de eeuw herontdekt werden. De olieverfschilderingen worden nu geconserveerd en gereinigd. Linda Van Dijck geeft uitleg over de onderzoeken en technische ontwikkelingen rond de conservatie van muurschilderkunst. In het Hof van Busleyden getuigen muurschilderingen in een kleine kamer van de rijkelijke 16e-eeuwse decoratie. Deze olieverfschilderingen werden in de loop van de eeuwen meerdere keren overkalkt. In de 19de eeuw werden ze opnieuw ontdekt. Ze werden blootgelegd en gedocumenteerd met kopieën op doek en foto’s. Om het afschilferen te stoppen werden ze met was doordrenkt. Vandaag is deze waslaag verdonkerd en vervuild. De muurschilderingen worden nu geconserveerd en gereinigd door Marie-Hélène Ghisdal en Linda Van Dijck. Deze ingreep werd voorbereid met historisch en materiaaltechnisch onderzoek, in het bijzonder door studiebureau De Clercq en Petra Maclot (1999-2000) en cvba Examino (2007). In 2011 behaalde Sofie Stuyck haar masterdiploma conservatie/restauratie muurschilderkunst met een scriptie over het gebruik van wasmengsels als conservatietechniek. De kamer in het Hof van Busleyden werd als casestudy uitgewerkt. Linda Van Dijck geeft uitleg over onderzoeken en technische ontwikkelingen rond de conservatie van muurschilderkunst. Ze schetst de evolutie van onderzoeks- en conservatietechnieken vanaf de 19de eeuw tot vandaag. Linda Van Dijck is licentiaat kunstgeschiedenis en archeologie (VUB) en restaurator van muurschilderingen. Ze kreeg haar opleiding aan het KIK in Brussel en het ICCROM in Rome.   13.03 | Het mechaniek van de muziek De Sint-Romboutsbeiaard muzikaal en technisch benaderd Eddy Mariën De beiaard van de Mechelse Sint-Romboutskathedraal kreeg in 2011 een grote onderhoudsbeurt. Stadsbeiaardier Eddy Mariën vertelt over de geschiedenis, de muzikale mogelijkheden en de technische aspecten van dit boeiende instrument. Het beiaardspel is in de zaal te zien en te horen! Norbert Van Wijnsberghe van Clock-O-Matic belicht de onderhoudswerken die zijn uitgevoerd. De beiaard is een typisch Vlaams muziekinstrument met een geschiedenis van vijfhonderd jaar. Om dit mechanische instrument in optimale conditie te houden gebruikt men hedendaagse technieken. Stadsbeiaardier Eddy Mariën vertelt over de geschiedenis van dit boeiende instrument – het grootste van alle muziekinstrumenten – en toont concreet wat de muzikale mogelijkheden ervan zijn. Ook gaat hij dieper in op de technische aspecten van de beiaard. Als illustratie wordt de Sint-Romboutsbeiaard met klank en beeld in de zaal gebracht: u ziet en hoort de beiaardier spelen.  Het afgelopen jaar kreeg de Mechelse beiaard een groot onderhoud. Norbert Van Wijnsberghe van Clock-O-Matic vertelt welke herstellingen er zijn uitgevoerd en met welk resultaat. Eddy Mariën is stadsbeiaardier van Mechelen, Leuven en Halle en docent aan de Koninklijke Beiaardschool Jef Denyn in Mechelen. Hij was adviseur voor de nieuwe beiaarden van Meise en van Alverca (Portugal) en voor het grote onderhoud van de Sint-Romboutsbeiaard in 2011. 27.03 | Kopzorgen voor deskundigen Restauratie van een historisch schilderij van Willem Geets Catherine Eykelberg-Van Herck Het schilderij ‘Poppenspel aan het hof van Margareta van Oostenrijk’ (1892) van de Mechelse kunstenaar Willem Geets werd in 1984 beschadigd. Het hoofd van een van de personages, vermoedelijk Isabella, de zus van keizer Karel, werd uitgesneden en gestolen. Catherine Eykelberg-Van Herck restaureerde het schilderij. In deze lezing vertelt ze hoe ze dat heeft aangepakt. Het schilderij ‘Poppenspel aan het hof van Margareta van Oostenrijk’ (1892) van de Mechelse kunstenaar Willem Geets werd in 1984 beschadigd. Het doek stelt het hof van Margareta voor tijdens een poppenkastvoorstelling. Het hoofd van een van de personages, vermoedelijk Isabella, de zus van keizer Karel, werd uitgesneden en gestolen. Catherine Eykelberg-Van Herck restaureerde het schilderij. Op basis van zeer goede foto’s kon overlegd worden of het inwerken van een kopie in het originele doek verantwoord was. Doorslaggevend was de verminking en het feit dat het doek ondersteuning nodig had vanwege het gat in het textiel. Het schilderij vertoonde ook andere tekenen van slijtage. De opgestuwde verflaag werd gefixeerd, de vergeelde vernislaag verwijderd en de vervormingen in het doek gevlakt. Op een geprepareerd schildersdoek werd een kopie van het ontbrekende stuk geschilderd, die draad aan draad in het gat in het schilderij werd gelijmd. In deze lezing vertelt de restauratrice over dit secure werk. Catherine Eykelberg-Van Herck is restauratrice van beelden en schilderijen. Zij volgde een opleiding aan het KIK in Brussel en liep stage aan het Instituto per l’Arte e il Restauro in Firenze. Zij werkt voor musea, religieuze en openbare instellingen en privéverzamelaars uit binnen- en buitenland. Alle info over Soirée Lamot vind je op de website van de Erfgoedcel Mechelen.Afbeeldingen: (c) 'Poppenspel aan het hof van Margareta van Oostenrijk' | Stedelijke Musea Mechelen en campagnebeeld Soirée Lamot