Op dinsdag 25 oktober presenteerde FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, in het Mechelse Erfgoed- en Congrescentrum Lamot de resultaten van het PRISMA-onderzoek. De centrale, dubbele vraagstelling van dit onderzoek is: waar staan we nu, anno 2011, en waar willen we naartoe met het cultureel-erfgoedveld in 2020? Het steunpunt maakt daarvoor de staat van het cultureel-erfgoedveld op en gaat samen met de sector het debat aan rond enkele cruciale beleidsuitdagingen. In 2012 publiceert FARO een eindrapport met een synthese van de resultaten en met aanbevelingen voor de beleidsmakers.

Belang van cultureel erfgoed
Cultureel erfgoed is in de 21e eeuw erg belangrijk geworden en wordt weleens “het DNA van de samenleving” genoemd. Musea, archieven, erfgoedbibliotheken, koepelorganisaties voor volkscultuur, diverse expertisecentra en ondersteunende erfgoedorganisaties spelen een belangrijke rol in het duurzaam bewaren, bestuderen en toegankelijk houden van ons roerend en immaterieel cultureel erfgoed. Ook de bevolking vindt cultureel erfgoed belangrijk. Zo blijkt uit het bevolkingsonderzoek bij 2.000 Vlamingen dat het draagvlak voor de zorg voor en het borgen van cultureel erfgoed bijzonder hoog is. Dit zijn kernactiviteiten voor onze erfgoedinstellingen zoals musea, archiefinstellingen en erfgoedbibliotheken.

Daarom moeten de erfgoedinstellingen op Vlaams niveau het potentieel van de collecties en de werking verder kunnen blijven ontwikkelen. Dit vraagt middelen. En al is het budget voor cultureel erfgoed in het Vlaamse cultuurbudget sinds 2005 nominaal gestegen, het aandeel stagneert al sinds 2005 rond de 8%. Dit toont aan dat een echte budgettaire inhaalbeweging voor de ondersteuning van de landelijke cultureel erfgoedwerking uitblijft. Met name voor de musea op landelijk niveau zijn er grote uitdagingen.

Daarnaast blijkt dat het erfgoedverenigingsleven –  het onderzoek toont aan dat zo’n 150.000 Vlamingen lid zijn van een lokale erfgoedvereniging – in Vlaanderen de voorbije tien jaar stand houdt, maar… dat het tijd voor actie is als men vooruitziend wil inspelen op de effecten van de vergrijzing.

Sleutelinvesteringen zijn nodig
PRISMA heeft deze noden haarscherp in beeld gebracht en levert bouwstenen aan voor het beleid van de komende jaren. Het onder impuls van  minister Schauvliege tot stand gekomen cijferboek en de opdracht om dit voortaan tweejaarlijks te doen is een belangrijk gegeven. Het is ook duidelijk dat naar 2020 toe een reeks stappen en sleutelinvesteringen moeten gebeuren.  Daarom is het nodig om een visie te ontwikkelen op het toekomstig beleid voor cultureel erfgoed. Een deel van het beleidsvoorbereidend werk is gedaan. Zo is er voor het  immaterieel cultureel erfgoed de visienota van minister Schauvliege, die de volgende jaren kan ontwikkeld worden. Rond digitalisering zijn er ook grote plannen. Maar de grootste prioriteit is de ontwikkeling van een visienota roerend cultureel erfgoed Vlaanderen en, vooral, een becijferd actieplan. Daartoe wijst FARO op het sinds 2008 in voege zijnde Cultureel-erfgoeddecreet, dat toelaat een innoverend en internationaal up-to-date cultureel erfgoedbeleid te voeren, in de lijn van de aanbevelingen van de kaderconventie van de Raad van Europa over de waarde van cultureel erfgoed voor de samenleving (Conventie van Faro, 2005).

PRISMA is dus een oproep én een basis om in budgettair interessantere tijden strategisch te investeren in de cultureel-erfgoedsector.

Download het volledige persdossier.