Op woensdag 18 januari organiseerde BAM een studienamiddag rond het thema ‘publiekswerking en nieuwe media’, gericht op educatiemedewerkers van musea en beeldende kunstorganisaties. Het M HKA fungeerde als gastlocatie. Tom Klaassen van het bedrijf 10to1 gaf een overzichtje van mobiele toepassingen die vandaag de dag regelmatig gehanteerd worden in een museale of erfgoedcontext. Vervolgens stond hij stil bij de Marvin Gaye wandeling die zijn bedrijf ontwikkelde voor de stad Oostende en die op 14 februari a.s. wordt gelanceerd. Kris Gabriëls van de onderzoeksgroep EDM (Universiteit Hasselt) lichtte nadien enkele toepassingen toe, die zij ontwikkelden voor het Gallo-Romeins Museum te Tongeren (ARCHIE en Ritchie games). Ook stond ze stil bij de mobiele toepassing die ze voor het OpenluchtMuseum Middelheim ontwierpen. Kristof Michiels, sinds een jaar digitaal wegbereider van het M HKA gaf tenslotte toelichting bij de Ensemblebank die hij samen met het museumteam aan het ontwikkelen is.

Deze toepassing maakt het mogelijk om betekenisvolle verbanden tussen objecten van de eigen collectie te leggen, maar ook bruggen te slaan met items uit andere collecties. Het vernieuwende is dat de toepassing staat (en dus ook valt) met de mate waarin zowel medewerkers van het collectieteam als van de teams curatoren en publiekswerking tot de directie, de collectiedatabase aanvullen. Meerwaarde wordt bovendien gecreëerd doordat ook kunstenaars en (buitenlandse) partnermusea input kunnen leveren. M HKA Ensembles heeft intussen ook de zalen van het museum bereikt. Door het scannen van QR-codes (zie de afbeelding) met een smartphone of een iPad (die u kan lenen aan de museumbalie) krijgt de bezoeker rechtstreeks toegang tot M HKA Ensembles. Bovendien is er een interactiemogelijkheid voorzien en kan de informatie via Facebook worden gedeeld.

Voorafgaand aan al deze zeer nuttige praktische voorbeelden, gaf FARO een meer beschouwende inleiding over het gebruik van nieuwe media in een educatieve, museale context. De presentatie van de lezing vindt u hier terug. We kaartten aan dat publiekswerking/educatie en technologie nog vaak teveel als verschillende werelden worden gezien. En dit terwijl technologie alomtegenwoordig is en dermate is verweven geraakt met het dagdagelijkse leven, dat we kunnen besluiten dat we vandaag in een ‘digitale cultuur’ leven. Wanneer we beroep willen doen op mobiele toepassingen, moeten we vermijden dat deze gewoonweg de audiogids gaan vervangen. De uitdaging bestaat erin om de digitale cultuur als uitgangspunt te nemen en dan te bekijken welke rol een nieuwe toepassing hierin kan gaan spelen.

We werkten ook met het concept post-museum dat in 2000 door E. Hooper-Greenhill werd gedefinieerd. Het uiteindelijke doel van deze educatieve toepassingen (maar ook van websites, Web 2.0., sociale media…) is om de bezoeker intensiever te betrekken bij het museum. In een post-museumconcept is deze betrokkenheid zo sterk dat de traditionele verhouding tussen museum-als-gezaghebbende-experteninstelling en de bezoeker-als-leek op de helling komt te staan. Of een post-museum vandaag al dan niet in de praktijk wordt gebracht, is een problematiek op zichzelf. Punt is wel dat we verder moeten nadenken over de positie van de publiekswerking in het museum. Immers, hoewel wordt erkend dat bezoekers ‘belangrijk’ zijn voor musea, is het maar de vraag in hoeverre dit in de praktijk wordt weerspiegeld. En om nog een stapje verder te zetten, wil dit ook zeggen dat we verder ten gronde moeten nadenken over 'het museum' en de (maatschappelijke) relevantie van deze instelling.