Het ‘duurzaam museum’ stond centraal op de Museum Leadership Conference in Washington DC. Ik signaleerde hier eerder al dat veel sprekers dit thema op een heel ‘morele manier’ interpreteren. Met andere woorden: de visie van het museum, de rol die het wil spelen in de samenleving en hoe het met beide voeten stevig in die maatschappij staat, letterlijk de ‘morele rol’ die het museum wil opnemen: daar gaat het om. Lees ook wat keynotespreker Elaine Gurian Heumann hierover zei. Je zou dat als erg ‘Amerikaans’ kunnen afdoen, maar de strategie werkt wel. Als je het nog niet zou hebben: een geweten werd je geschopt door een batterij van enthousiaste sprekers. Zo is het volgens hen geen optie om (nog langer) aan de zijlijn te blijven staan wanneer het bijvoorbeeld gaat over klimaatverandering. En dat is dan ook meteen het onderwerp van deze derde blog over de conferentie.

Slaapwandelende musea

Het duurzaam museum kan volgens Robert Janes, auteur van onder andere ‘Museums in a Troubled World’, discussies over klimaatverandering en het gebruik van fossiele brandstoffen niet langer negeren. Hij klaagt aan dat de museumgemeenschap “slaapwandelt” en dat musea afwezig zijn in het publieke debat en in discussies die in de media worden gevoerd. Musea hebben zich doorheen de jaren ontwikkeld van in zichzelf gekeerde instellingen naar open educatieve plekken. Maar tegelijk nemen ze volgens Janes nog veel te weinig verantwoordelijkheid. Musea hebben eerder een plek verworven in de vrijetijdsindustrie dan dat ze een duurzame, maatschappelijke rol opnemen. In onderstaand filmpje ontdekt u meer over Robert Janes’ standpunt.

Ook Beka Economopoulos, een activiste en stichter van de social movement Not An Alternative roept de musea op tot actie. Ze maakte duidelijk dat musea allerminst neutrale plekken zijn, hoewel ze dat wel vaak pretenderen te zijn. Ze vindt dat we als museummedewerkers medeplichtig zijn aan wat er fout loopt, precies door een passieve rol aan te nemen en niet te reageren: ”We are told that museums are neutral spaces. But there is always a political view. Neutrality is another word for resignation. History is a moving train and you cannot be neutral on a moving train. We are all complicit if we do not react."

Wiens belangen dienen musea?

De vraag die musea zich ook dienen te stellen is wiens belangen ze dienen? Economopoulos richtte haar pijlen op musea die zich laten sponsoren door grote milieuvervuilende energiebedrijven. Ze vernoemde Exxon en Shell bij naam. Meer in het bijzonder kregen musea voor natuurwetenschappen het tijdens haar lezing hard te verduren. Ze herhaalde wat eerder dit jaar in een artikel in The Guardian werd gepubliceerd. Musea hebben de maatschappelijke opdracht om te reageren tegen deze machtige multinationals. En dat ondanks het feit dat het zeer moeilijk is om zich af te zetten tegen de ‘hand that feeds you’. In de Verenigde Staten zijn de musea immers veeleer afhankelijk van sponsors voor hun financiering dan van overheden. Dit neemt niet weg dat de ‘cultural divestment movement’ volgens haar over heel de wereld aan een opmars bezig is. ‘Divestment’ is het omgekeerde van ‘investment’ en betekent dat er wordt geprobeerd om af te geraken van fondsen en bedrijven die onethisch zijn of moreel onwenselijk. De verdere ontwikkeling en toepassing van ethische codes is nodig om met wat Economopoulos “wanpraktijken” noemt, om te gaan.

Be smart about your donors

Tot slot benadrukte ook spreekster Ellen Dorsey, eveneens een politiek activiste en actief in verschillende filantropische organisaties die zich met de duurzaamheidsproblematiek bezighouden, het belang van musea als publieke actoren om hun stem te laten horen: “I believe foundations and museums have the unique opportunity to support this climate movement. It is apocalyptic in its impact. Address this crisis. It will not affect your bottom line, we can make the argument. We cannot stand on the sideline. Be smart about your donors.”

Morgen leest u hier meer over ‘Het empathische museum’.

Lees alle blogberichten over de Museum Leadership Conference.