Tijdens de summer school 'Etnographic collections, preservation, research and conservation' stonden tijdens het weekend ook enkele studiebezoeken op het programma. Zaterdag werd een bezoek gebracht aan het MAS en Katoennatie, beide in Antwerpen. Chris De Lauwer, curator van de collectie Azië van het MAS, gaf ons een introductie over het gebouw en het ontwerp. Op korte tijd groeide het MAS uit tot het icoon van Antwerpen. Het museum heeft een ‘boulevard’ en een open kijkdepot dat vrij kan bezocht worden, waardoor het museum een meer publieke uitstraling krijgt. Men zou kunnen zeggen dat musea zijn uitgegroeid tot de 'nieuwe kathedralen', echte trekpleisters die mensen van over de hele wereld aantrekken. Chris legde bovendien uit dat ook de politieke wereld best wel betrokken is bij het museum, net omdat het museum een museum is voor en van Antwerpen. Op elke verdieping kreeg de groep uitleg over de opzet van de diverse tentoonstellingen en de keuzes voor de tentoongestelde objecten. Ook het beleid rond hoe objecten benaderd worden in het MAS, kwam aan bod.

Katoennatie, een bedrijf in logistieke diensten, werkte vroeger vooral met katoen, wat de naam verklaart. Het bedrijf heeft een van de belangrijkste collecties ter wereld voor weefwerk en andere kunst uit Egypte en Centraal-Azië. Een voorbeeld hiervan is een zeer gedetailleerd plan, deel van een atlas, gemaakt ten tijde van de expedities van Napoleon in 1798. Het heeft ook een zeer goed bewaarde collectie koptische textielen. Het hoogtepunt van het bezoek was zeker de ‘tunicaruimte’ met de grootste collectie van complete tunica’s, accessoires en tapijten. Vanwege de zeer unieke collectie worden er symposia georganiseerd voor onderzoekers van over de hele wereld. De objecten zijn allemaal zeer goed bewaard en gedocumenteerd.

In de namiddag kregen de studenten de tijd om literatuuronderzoek te doen over hun objecten.

Zondag stond een busuitstap op het programma. In Brussel bezochten we het Muziekinstrumentenmuseum, het MIM, in de namiddag gevolgd door een bezoek aan Binche en het MUM (Musée international du Carnaval et du Masque). In de depotruimtes van het MIM legde Saskia Willaert uit hoe er vooral aan preventieve en passieve conservatie gedaan wordt. We leerden dat interventies zo minimaal mogelijk worden uitgevoerd en dat de benadering bij muziekinstrumenten anders is dan bij gewone objecten. Het museum beschikt over een digitale database met geluiden van de instrumenten, opgenomen voor zover de fysieke toestand van het instrument dit toelaat. In nogal wat gevallen zijn de instrumenten immers te fragiel en is het geluid vervormd. Het museum zelf schenkt veel aandacht aan het geluid van het instrument, en laat bezoekers via audiofonen meeluisteren.

In Binche gaf Clémence Mathieu ons een rondleiding doorheen de depotruimtes van het MUM. Zij schetste de moeilijkheden van het gebouw en de uitdagingen rond preventieve conservatie. Nog steeds worden in het museum maskers verzameld, hiervoor wordt  samengewerkt met antropologen. Deze hebben vaak meer contact met de gemeenschappen en worden meer vertrouwd. Met maskers worden niet enkel gezichtsmaskers bedoeld maar ook maskers op ander lichaamsdelen, make-up, kostuums en attributen. Op het einde kregen we de kans om het museum zelf te bezoeken en leerden we meer over het gekende carnaval van Binche.

Van 24 tot en met 30 augustus liep in Antwerpen de summer school ‘Etnographic collections, preservation, research and conservation'. Deze summer school werd georganiseerd door de opleiding Conservatie-Restauratie (Faculteit Ontwerpwetenschappen) van de Universiteit Antwerpen en kwam tot stand in samenwerking met Etnocoll, het platform van Belgische instellingen met een etnografische en niet-Europese collectie, gefaciliteerd door de Koning Boudewijnstichting en FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw. FARO-medewerker Julie Lambrechts bracht dagelijks verslag uit. Lees hier alle blogberichten over de summer school.

English version

In the weekend, day 4 and 5 the participants had the opportunity to visit 4 museums. Saturday was in Antwerp, the MAS and Katoennatie. Chris Lauwers, curator of the Asia Collection explained the idea behind the building of the MAS and that it became the icon of Antwerp. That museums are the new Cathedrals and people travel far to come and visit them. The museum has a ‘boulevard’ and open storage room that everyone can enter free, what makes it a more public building.  Chris explained a bit the political influence, that different levels are involved, that it is a museum that tells the story about Antwerp. We visited different sections of the museum, ‘Display of power’, ‘Life and dead’ and ‘the Paul and Dora Janssen collection’. In every section the idea behind it was explained from design to the choices of the objects. Also the policy they follow at the MAS in the approach of every object.

Katoennatie, company in logistic services, in the past mostly cotton, what explains the name. The company has one of the most important collections in the world for weavings and other art from Egypt and Central-Asia. An example is a very detailed map, part of an atlas made during the expedition of Napoleon in 1798. It also has amazingly good preserved Coptic textiles. The eye catcher was the ‘tunica room’ with the biggest collection of complete tunica’s, accessories and tapestries. Because of the unique collection the headquarters organize symposiums with researches. The objects are all well preserved and well documented.

In the afternoon the students had free time to do research on their objects.

Sunday was a bus trip first to Brussels with the visit to the MIM and in the afternoon Binche, MUM (musée international du carnaval et du masque). At the MIM Saskia Willaert took first one group to the storage rooms, meanwhile the other group had the opportunity to visit the museum and afterwards the other way around. At the storage room she explained how they preserve the objects. How they approach the musical instruments. That they only do preventive and passive conservation, and minimize every intervention. When an object comes to the museum broken, it stays broken. For the sound they record digitaly, but only on not fragile objects where it is possible. Mostly older objects are too fragile and don’t have the original sound anymore.

For lunchbreak the students had the opportunity to see a glimpse of Brussels and we ate at a restaurant with an art-nouveau interior.

Clémence Mathieu guided us through the storage rooms of the MUM. She explained the difficulties of the building and the challenges in preventive conservation. Also that it is not easy to get the trust from a community and that they work with anthropologists to collect new masks. She explained that collecting masks, are not only facial masks but also masks on other parts of the body. That make-up used for plays and costumes and attributes are also interpreted as masks in the museum.  At the end there was the opportunity to visit the exhibition and learn more about the carnival of Binche.