Het duo John Falk en Lynn Dierking doet bij vele museumprofessionals een belletje rinkelen. Zij zijn de auteurs van The Museum Experience, basisliteratuur voor iedere publieksmedewerker én museumdirecteur. Hun boodschap in Tongeren?

Prof. dr. John Falk was erg duidelijk tijdens zijn lezing: musea moeten in de eerste plaats vooral educatieve instellingen zijn. In onze kennismaatschappij hebben musea erg veel te bieden. Tenminste, voor zover zij bereid zijn mee te evolueren met de samenleving én met de noden van hun bezoekers. Zoniet, dreigt de rol van musea te zijn uitgespeeld, zo daagde hij uit. Falk stelde dat vandaag de dag de toekomst van zelfs de meest succesvolle organisaties of bedrijven niet is gegarandeerd. Dus ook van musea niet. En het is hoog tijd dat we ons daarvan bewust worden.

Enkele gedachten die hij formuleerde in zijn betoog:

• Mensen leren vandaag de dag voortdurend, altijd en overal, veelal buiten de schoolmuren. Leren lijkt steeds meer op een ecosysteem. Als museum moeten we onszelf inschrijven in dat bredere leer-systeem, waarvan verschillende kennisinstellingen (onderwijs, bibliotheken, verenigingen …) en informatiekanalen en media (internet, krant, televisie …) deel uitmaken. Zo veel mogelijk onderling afstemmen en samenwerken is cruciaal, en maakt een complementaire werking mogelijk. Waar maak je als museum het verschil ten aanzien van de andere? Hoe zorg je dat je kan blijven doen waarin je goed bent?
• Bij iedere bezoeker die het museum binnenkomt zouden we ons de vraag moeten stellen: "waarom komt hij of zij naar het museum?" Naar wat/welke ervaring is hij of zij op zoek? Er zullen evenveel verschillende antwoorden op deze vragen zijn als bezoekers. Toch werken we in onze tentoonstellingen bijvoorbeeld altijd volgens het principe ‘one size fits all’. De toekomst is aan de persoonlijke aanpak. Hoe maak je dat waar in de dienstverlening, het aanbod, de infrastructuur, contacten met bezoekers …? En zowel voor, tijdens als na het museumbezoek? Bezoekers moeten weten wat er voor hen inzit.
• In bibliotheken bijvoorbeeld, zijn er bezoekers die wekelijks over de vloer komen. Waarom formuleren we als museum niet eenzelfde ambitie? Wat zouden we moeten doen en/of veranderen om er ook voor te zorgen dat een bezoeker pakweg 50 keer het museum zou bezoeken? Zodat wie in het museum komt iedere keer iets anders kan doen. Bezoekers komen vaak niet opnieuw in een museum omdat de ervaring helemaal is afgerond: ‘Once you have been there, you have seen it’.  We hebben nood aan een nieuw vocabulaire. En de tijd om te experimenteren is nu.

De lezing van prof. dr. Falk maakte deel uit van de conferentie en masterclass ‘Museums in the 21st Century: re-thinking the museum experience’ op 1 en 2 december 2014, in het Gallo-Romeins Museum te Tongeren. Ook Lawrence Fitzgerald, directeur van EMYA-winnaar Riverside Museum in Glasgow, was er te gast. De conferentie en masterclass was een co-organisatie van het Gallo-Romeins Museum, PCCE provincie Limburg, ICOM-Vlaanderen en FARO.

Extra:

• download het persoonlijk verslag van deelnemer Ellen Steendam, consulent Erfgoedhuis Zuid-Holland
• download het persoonlijk verslag van Anne Milkers, museumconsulent provincie Limburg