Op de WOI-pagina van FARO posten we geregeld recensies van een opvallend, inspirerend of innoverend boek over de Groote Oorlog. Ditmaal las Tejo Briers (Sint-Baafskring Noorderwijk) voor u 'Hoop op toekomst' van Ingeborg Kriegsman.

Dit boek hoort thuis in de bibliotheek van elke amateurhistoricus die een stukje geschiedenis van WOI wil bestuderen. Kriegsman belicht hierin een deel van de geschiedenis, dat meestal niet aan bod komt: die van de Belgische vluchtelingen.

Absoluut nergens zijn er registers opgesteld van mensen die vertrokken omwille van het oorlogsgeweld. Toch zijn tijdens WOI heel wat Belgen op de vlucht geslagen, meestal naar Nederland, maar net zo goed naar Groot-Brittannië en zelfs Amerika. In de landen van aankomst gebeurde er een gedeeltelijke registratie. Daaruit leerde de auteur dat er vele duizenden Belgen in Nederland werden opgevangen, deels bij particulieren, maar ook in vluchtelingenkampen.

Een typisch gegeven in die vluchtelingenkampen was dat er vrijwel onmiddellijk een 'pers' ontstond, die instond voor contacten tussen de Belgen onderling. Tijdschriften en kranten waren ook een bron van informatie voor het schrijven van dit boek. Op basis van deze publicaties kon de auteur het leven in de kampen rubrieksgewijs registreren.

Het verhaal van de vluchtelingen en de inspanningen die de Nederlandse overheid zich getroostte om het de vluchtelingen aangenaam te maken, spreken de lezer aan. Nederland spaarde kosten noch moeite. De schrijfster laat zien hoe de mensen leefden, werkten en feestten in zoverre dat mogelijk was. Ondanks de oorlogsomstandigheden ontwikkelde zich in de kampen een sterk gemeenschapsleven, misschien ook wel uit noodzaak om te overleven en om de toekomst voor te bereiden. Een mooi extraatje bij dit boek is de dvd. Die bevat filmfragmenten waarin kinderen en familieleden van vluchtelingen getuigen over gekende vluchtelingen in het Nederlandse kampleven.

Tegen de achtergrond van de huidige vluchtelingenproblematiek werpt dit boek een licht op de andere kant van die medaille, en dat vanuit een grondig gestoffeerd en gedocumenteerd inzicht. Kriegsman slaagt erin om een vrij ongekend stuk van de oorlogsgeschiedenis helder en doordringend te documenteren. Het werk biedt zo nieuwe inzichten voor al wie bezig is met de herdenking van 100 jaar Groote Oorlog.

De recensent: Tejo Briers is bestuurslid van de Sint-Baafskring in Noorderwijk (deelgemeente van Herentals).
Het boek: Ingeborg Kriegsman, Hoop op toekomst. Belgische vluchtelingen in Nederland (boek met dvd), Davidsfonds, 2016.