De volgende jaren staat er heel wat te gebeuren rond de Eerste Wereldoorlog, zeker ook in de cultureel-erfgoedsector. Talloze erfgoedorganisaties bereiden momenteel een project voor om de Groote Oorlog te herdenken. Bij de uitwerking van zo’n project staan erfgoedwerkers er niet alleen voor. De voorbije jaren zijn er allerhande initiatieven en projecten voorgesteld die erfgoedwerkers willen inspireren en ondersteunen. Een onbedoeld gevolg van al deze initiatieven is dat vele erfgoedwerkers het bos door de bomen niet meer kunnen zien. Bij welke organisaties kunt u nu terecht voor welke ondersteuning en begeleiding? Hierbij een overzicht in vogelvlucht.

 

Vooral voor lokale erfgoedactoren is het lokale bestuur vaak het eerste en belangrijkste aanspreekpunt. Op dit niveau opereren ook de erfgoedcellen. Vrijwel alle erfgoedcellen in Vlaanderen zijn al een tijdje bezig met de voorbereiding van WOI in hun stad of streek. Daarnaast zien we dat de meeste erfgoedcellen, in het kader van hun ondersteunende werking, lokale erfgoedactoren concreet willen ondersteunen, hen willen samenbrengen en ontmoeting stimuleren. Kortom: is er een erfgoedcel actief in uw stad of streek? Dan is die het eerste en beste aanspreekpunt voor uw lokaal WOI-project.

 

Ook de provincies zetten stevig in op de Eerste Wereldoorlog. Naast een eigen programma, willen ook zij lokale erfgoedactoren op hun grondgebied samenbrengen, hen ondersteunen en lokale WOI-projecten onder de aandacht brengen. Vaak gebeurt dit via een overkoepelende website. De provincies Antwerpen, Limburg en West-Vlaanderen hebben een eigen projectwebsite; Vlaams-Brabant heeft een aparte pagina aangemaakt op de provinciewebsite.

 

Bij provincies kunt u ook subsidies aanvragen voor erfgoedprojecten. In Limburg is er zelfs een aparte subsidielijn voor WOI-projecten. Heel belangrijk bij deze provinciale subsidielijnen is wel dat uw project een ‘bovenlokale’ relevantie moet hebben. Dit criterium bereikt u door bijvoorbeeld samen te werken met erfgoedorganisaties uit andere gemeenten.

 

Ook de Vlaamse overheid heeft een eigen, en zelfs een heel erg ambitieus, herdenkingsprogramma. In dit kader heeft zij de voorbije jaren heel wat subsidies toegekend, vooral aan grotere en toeristische projecten. Wilt u weten welke andere acties en projecten de Vlaamse overheid plant? Neem dan zeker een kijkje op de website www.2014-18.be.

 

Er zijn uiteraard nog een heleboel andere erfgoedorganisaties in Vlaanderen waar u terecht kunt voor advies en begeleiding. In de eerste plaats zijn er de musea, zoals bijvoorbeeld het In Flanders Fields Museum dat het historische verhaal van de oorlog in de frontstreek brengt. Dit museum is ook partner in, en vaak ook trekker van, verschillende studiedagen en projecten. Een erg ambitieus project dat zich uitstrekt over heel Vlaanderen is de Namenlijst. In IFFM is ook een kenniscentrum waar u als bezoeker zelf op zoek kunt gaan naar bijkomende informatie.

 

Wilt u meer weten over landbouw en voedsel tijdens de Eerste Wereldoorlog? Dan kunt u contact opnemen met het Centrum voor Agrarisch Geschiedenis. Dit centrum heeft een stevige expertise opgebouwd op het vlak van de geschiedenis en het erfgoed van voedsel, landbouw en het platteland.

 

Wie werkt rond educatie en onderwijs, kan eveneens terugvallen op een heel aantal instrumenten. Zo ontwikkelde het Bijzonder Comité voor Herinneringseducatie een toetssteen voor ‘herinneringseducatie’. Een overzicht van alle projecten en acties rond herinneringseducatie (niet alleen over WOI) vindt u via Klascement.

 

Ook FARO besteedt veel aandacht aan de Eerste Wereldoorlog. Als steunpunt zetten we vooral in op reflectie en vorming rond het hele herdenkingsverhaal. Daarbij werken we zo aanvullend mogelijk, naast en in samenwerking met de vele andere ondersteuningsinitiatieven in Vlaanderen. Verder proberen we zoveel mogelijk het overzicht te houden op de vele WOI-projecten en acties in Vlaanderen. De meest relevante initiatieven voor de cultureel-erfgoedsector communiceren we vervolgens via onze website en nieuwsbrief.

 

De Waalse overheid heeft eveneens een herdenkingsprogramma. Meer informatie vindt u hier. Ook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest maakt zich op voor de herdenking van honderd jaar Eerste Wereldoorlog (1914-18).

 

Ook de federale overheid is inmiddels naar buiten gekomen met een speciaal programma. Dat bestaat vooral uit herdenkingsplechtigheden en tentoonstellingen in onze grotere federale musea. Verder wil de federale regering ook 'erediploma’s' toekennen aan steden en gemeenten. Hiermee worden de verdiensten erkend van de Belgische steden of gemeenten die bijzonder zwaar getroffen werden door de gevechten, bombardementen en slachtpartijen die zich hebben afgespeeld gedurende de Eerste Wereldoorlog. De steden en gemeenten met zo’n erediploma krijgen een tricolor herinneringslint dat ze aan hun eigen gemeentevlag kunnen hechten.

Op het federale niveau opereert ook het Instituut voor Veteranen. Dit instituut geeft (sociale en ook financiële) steun aan veteranen, oorlogsinvaliden, oud-strijders en oorlogsslachtoffers. Vanuit deze opdracht wil het instituut ook de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog levend houden. Op de website vindt u een aantal pedagogische projecten en tools ontwikkeld rond herinneringseducatie.

 

Ook in tal van andere landen staan er stevige herdenkingsprogramma’s in de stijgers. Uiteraard in het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Maar ook in Nieuw-Zeeland, Australië, Canada … leeft er heel wat ambitie om '100 jaar Groote Oorlog' op gepaste wijze te herdenken.

 

De Europese Unie investeert eveneens in de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Zo wil Europeana met het project ‘Europeana 1914-1918’ een Europese archiefdatabank over de Eerste Wereldoorlog tot stand brengen.