Erfgoeddag en de sociale gradiënt

Deze week in het nieuws: de armoede in Vlaanderen blijft toenemen. Uit de Armoedebarometer 2016 blijkt dat iets meer dan 11 procent van de Vlamingen in armoede leeft. Als we de kinderarmoede er uitlichten, komen we tot de hallucinante vaststelling dat één op de acht kinderen in Vlaanderen opgroeit in een gezin dat leeft onder de armoedegrens. Wat heeft dat nu te maken met de cultureel-erfgoedsector, hoor ik u denken?

Er bestaat zoiets als de sociale gradiënt. Een draak van een term die komt van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en waarmee wordt aangeven dat mensen die lager op de sociale ladder staan verschillen van mensen met een hogere sociale positie op vlak van gezondheid. Kortweg: armen vinden minder vlug, of zelfs niet, de toegang tot voorzieningen in de zorgsector, hebben geen netwerk dat hen stuurt en hebben minder kans op een goede algemene gezondheid dan welstellende mensen.

Dit geldt ook voor het aanbod van erfgoedinstellingen. Als musea aangepaste rondleidingen organiseren voor personen met dementie en hun mantelzorgers dan bereiken zij in de regel de midden- en hogere klassen. Niets wereldschokkend, want dat zijn nu eenmaal de sociale milieus die musea bezoeken. Nochtans zouden arme personen met dementie en hun mantelzorgers meer baat hebben bij wat extra steun.

Daarom is mijn oproep voor Erfgoeddag 2017 met als thema Zorg om bij de communicatie van uw activiteit extra inspanningen te doen om mensen in een kwetsbare positie te bereiken. Eventueel kan u samenwerken met de sociale dienst van uw gemeente of met een armoedeorganisatie. In de regio Antwerpen kunt u bijvoorbeeld samenwerken met het Regionaal Expertisecentrum Dementie Orion dat dit jaar specifiek werkt rond het bereiken van personen met dementie en hun mantelzorgers in armoede.

Hoe belangrijk ook, gezondheid is slechts een van de aspecten van armoede. Als u interesse hebt in hoe de cultureel-erfgoedsector kan meehelpen in het duurzaam aanpakken van armoede, kunt  u inspiratie opdoen tijdens de conferentie Het aanpakken van armoede door middel van erfgoed, naar een raamwerk voor gemeenschapsmusea op 7 december in Gent.

Bart De Nil
armoede
zorg
Erfgoeddag 2017