De cult van het herinneren

Herinneren mag dan wel tot de corebusiness van de erfgoedsector behoren, toch moeten we ook eens stilstaan bij het feit dat het verleden soms meer kwaad dan goed doet. In een geweldige long read in The Guardian doet David Rieff uit de doeken waarom het beter is dat we soms eens dingen vergeten.

Als fatsoenlijke burgers zijn we ervan overtuigd dat we moeten herinneren, wil de geschiedenis zich niet herhalen. Denk maar aan het discours waarmee de herdenking van de Eerste Wereldoorlog is doordrongen. Herdenken is een morele plicht geworden: “We have been taught to believe that the remembering of the past and its corollary, the memorialising of collective historical memory, has become one of humanity’s highest moral obligations.” Daar is veel voor te zeggen maar is dit altijd het geval? Wat als, zoals David Rieff zich afvraagt, het collectief historisch geheugen meer dan eens heeft geleid tot oorlog in plaats van vrede, tot wrok en rancune in plaats van verzoening en vastberadenheid, tot het nemen van wraak voor zowel echte als ingebeelde verwondingen in plaats van zich in te zetten voor het harde werk van vergeving?

Met een genuanceerd pleidooi, onderbouwd met een reeks voorbeelden, maakt David Rieff duidelijk dat er ook iets moet bestaan als de ethische plicht om te vergeten. Zodanig dat het leven verder kan gaan. En dat alles zonder dat hij in de val van een moreel geheugenverlies trapt.

Deze long read is een synopsis van zijn boek In Praise of Forgetting Historical Memory and its Ironies dat deze maand is verschenen. U kunt de long read ook beluisteren op de trein naar uw werk via een podcast.

Foto: luchtbeeld van de vesting Masada in Israel, Wikimedia Commons

Bart De Nil