Op maandag 20 februari licht het Departement Cultuur, Jeugd en Media de context, criteria en aanvraagprocedure toe van het nieuwe subsidiereglement voor pilootprojecten waarderen. Het informatiemoment sluit aan op de bijeenkomst van de FARO Werkgroep Waarderen.

Musea en andere collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties verzamelden in het verleden het erfgoed dat hen werd geschonken. Dit veroorzaakte een wildgroei aan onsamenhangende collecties en overvolle depots, wat niet meer vol te houden is. Het toenemende aantal collectiebeherende erfgoedorganisaties en een onvolledig beeld van onze collecties maakte deze problematiek alleen maar complexer.

De laatste jaren nemen de collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties hun eigen aanwervingsbeleid kritisch onder de loep, omdat ze een keuze moeten maken die ze verwoorden in hun collectiebeleidsplan. Hierdoor wordt het aanwervingsbeleid aangescherpt, wat een oplossing biedt voor de toekomst. Maar wat met de collecties die in het verleden zijn opgebouwd?

Handle with care

We mogen niet over één nacht ijs gaan, als we in functie van ons collectiebeleid de bestaande collectie gaan waarderen en selecteren. Ongeacht de periode waarin we ons erfgoed selecteren,  zijn we telkens kind van onze tijd en wat we nu als minder waardevol zien, kan in de toekomst uiterst waardevol worden en omgekeerd. Ook kijken we naar het erfgoed door onze eigen bril, vanuit onze eigen invalshoek die per definitie fragmentair is en slechts rekening houdt met één of enkele aspecten maar nooit met het geheel.

Wie beoordeelt erfgoed best op zijn waarde? Een historicus, een kunsthistoricus … ? Neen, want dan vergeten we de emotionele/esthetische waarde, de waarde die het object vandaag heeft voor de ‘gebruiker’, de collectiebeheerder of de persoon die het ervaart, het economische nut, het juridische nut, het adminstratieve nut … Erfgoed moet vanuit verschillende invalshoeken worden gewaardeerd om tot een gefundeerd besluit te komen. We spreken dan ook van een heus waarderingstraject waar verschillende betrokkenen in functie van het doel samen het erfgoed waarderen en tot een consensus komen.

Daarom zette FARO in 2016 een sectorbrede werkgroep uit het veld op die werkt aan de basisnormen om een dergelijk waarderingstraject gefundeerd uit te voeren. Deze worden momenteel gefinaliseerd en stellen we aan u voor op de werkgroep waardering van 20 februari.

Pilootprojecten

Een waarderingstraject is een hele klus. Daarom lanceerde de minister van Cultuur midden januari een reglement om pilootprojecten waardering te financieren en zo impulsen te geven aan deze praktijk én expertise op te bouwen en te delen zowel in de organisaties zelf als in het veld. Cultureel-erfgoedorganisaties die een structurele subsidie ontvangen op basis van het Cultureel-erfgoeddecreet van 2012 voor een activiteit op landelijk niveau kunnen deze subsidie aanvragen. Meer info vindt u hier terug.

Tijdens de bijeenkomst van de werkgroep waarderen op 20 februari  stellen FARO en het departement dit nieuwe traject voor aan de sector. Hou deze datum vrij in uw agenda! Wil u graag op de voorstelling van het nieuwe reglement aanwezig zijn, schrijf u dan in via de kalender.

En…  dit is nog niet alles

Toolbox
Aan de hand van de bestaande handleidingen om te waarderen (en het zijn er heel wat …), verzamelen we in het voorjaar een toolbox waaruit de organisatie kan kiezen, afhankelijk van het type erfgoed, het doel van het traject of de aanleiding om te waarderen. Deze toolbox stelt FARO samen met een werkgroep. Indien u deel wil uitmaken van die werkgroep, geef dan een seintje aan Jürgen of Anne-Cathérine.

Experimenten vormingstraject
Op basis van de basisnormen en de toolbox starten we dan in september 2017 met een vormingstraject. Hier is het de bedoeling om te leren uit de praktijk: alle deelnemers gaan gedurende een jaar een waarderingstraject begeleiden. Zij krijgen advies bij het uitwerken van hun procesplan, kunnen rekenen op coaching en ze delen hun ervaringen tijdens collegagroepen. Na afloop zorgt FARO voor verschillende informatiemomenten zodat andere organisaties de ervaringen van de 'pioniers' kunnen leren kennen. In de loop van 2017 volgt meer informatie over dit traject.

Expertise en collectieprofielen
Om waarderen in de sector alle kansen te geven, zullen erfgoedorganisaties concrete afspraken moeten maken over het delen van expertise. Hoe kunnen zij hun kennis delen met organisaties die aan het waarderen zijn? Hiervoor plannen we in de loop van 2017 een focusgesprek.

In het najaar van 2017 willen we ook bekijken of en in welke vorm collectieprofielen gedeeld kunnen worden. Een van de vragen daarbij is of een collectieplatform een databank moet worden of eerder een overlegstructuur. Wordt dus vervolgd. En als u graag met ons meedenkt, laat dit dan weten aan Jürgen of Anne-Cathérine.